ابوالفتح اولادغفاری - گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز
احمد فاخری فرد - گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز
امیر حسین ناظمی - گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز
محمد علی قربانی - گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز

روندیابی جریان یک روش ریاضی برای پیشبینی تغییرات حجم، سرعت و شکل یک موج سیل در یک کانال به صورتتابعی از زمان میباشد که اهمیت زیادی در مهندسی رودخانه، کنترل و کاهش خطرات سیل، حفاظت رودخانه، مدلسازیجریان در مخازن و سرریزها دارد. حل مسئله روندیابی سیلاب بسته به شرایط و اطلاعات موجود از رودخانه میتواندبه روشهای هیدرولیکی و هیدرولوژیکی انجام پذیرد. در تحقیق حاضر روندیابی هیدرولیکی با استفاده از روشتفاضلات محدود ۴ نقطهای ماسکینگام بر مبنای معادله موج دینامیک سنت-ونانت انجام پذیرفت. بعلاوه، روشهایهیدرولوژیکی ماسکینگام به صورت مدلهای خطی و غیرخطی به منظور مقایسه بکار گرفته شد که در آن برای تخمینپارامترهای مدل ماسکینگام از روشکمترین مربعات خطاها استفاده شد. در مسیر مهرانرود بین ایستگاههایهیدرومتری لیقوان و هروی با استفاده از هیدروگرافهای ورودی بالادست (ایستگاه لیقوان) و هیدرگرافهای خروجیپایین دست (ایستگاه هروی) سه رویداد سیل برای روندیابی سیلاب انتخاب گردید. در روندیابی هیدرولیکی با استفاده ازهیدروگراف ورودی و مشخصات هیدرولیکی مسیر، هیدروگراف خروجی بدست آمد. مشخصات هیدرولیکی بکار گرفتهشده در این روش شامل شیب طولی، شیب دیوارههای جانبی، عرضکف و طول مسیر میباشد. در روندیابیهیدرولوژیکی یکی از هیدروگرافهای سیلاب ورودی به انضمام هیدروگراف سیلاب خروجی مربوطه جهت محاسبهپارامترهای مدلهای خطی و غیرخطی ماسکینگام بکارگرفته شد. سپس پارامترهای نتیجه شده برای ارزیابی برازشنکویی مدلها با بکارگیری دو رویداد دیگر سیلاب ورودی و خروجی مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نشان داد کههیدروگرافهای خروجی بدست آمده از روندیابی هیدرولیکی به روش موج دینامیک (روش تفاضلات محدود ۴ نقطهایماسکینگام) سازگاری و تطبیق بیشتری با هیدروگراف خروجی مشاهداتی در مقایسه با روشهای هیدرولوژیکیماسکینگام دارند. همچنین کارائی ضعیف مدل خطی در مقایسه با مدلهای غیرخطی ماسکینگام مشاهده گردید.

روندیابی هیدرولیکی, روندیابی هیدرولوژیکی, مدل ماسکینگام, موج دینامیک