فیروز عبدالعلی زاده - دانشجوی دکتری آب و هواشناسی، دانشگاه تبریز
علی محمد خورشیددوست - استاد گروه آب و هواشناسی، دانشگاه تبریز
سعید جهانبخش اصل - استاد گروه آب و هواشناسی، دانشگاه تبریز

در پژوهش حاضر دقت مدل­های گردش عمومی گزارش ششم هیئت بین­الدول تغییر اقلیم (CMIP۶) در شبیه­سازی دما و بارش حوضه آبریز دریاچه ارومیه مورد ارزیابی قرار گرفته است. مدل­های مورد استفاده MRI-ESM۲-۰، MPI-ESM۱-۲-HR، INM-CM۵-۰ و CMCC-ESM۲ هستند. ارزیابی دقت مدل­ها قبل و بعد از تصحیح اریبی انجام گرفته است. برای تصحیح اریبی مدل­ها از روش آماری تغییر عامل دلتا و داده­های هفت ایستگاه سینوپتیک در سطح حوضه استفاده شده است. بدین منظور دوره مورد مطالعه (۲۰۱۳-۱۹۹۰) به دو دوره دوازده ساله جهت انجام واسنجی و صحت­سنجی تقسیم شد. بدین ترتیب دقت داده­های تصحیح شده مدل­ها با استفاده از تغییر عامل دلتا برای دوره ۲۰۱۳-۲۰۰۲ نسبت به داده­های مشاهداتی با استفاده از سنجه­های درستی­سنجی R۲، RMSE، NRMSE، نمودارهای تیلور و پراش­نگار مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که برای کل حوضه بین داده­های تصحیح شده مدل­ها و مشاهدات ایستگاهی برای دما رابطه خطی با  قوی و برای بارش رابطه خطی ضعیف برقرار است. شاخص­های RMSE و NRMSE بیانگر دقت بالای مدل­ها در شبیه­سازی دمای ماهانه و دقت نسبتا ضعیف­تر در شبیه­­سازی بارش ماهانه حوضه هستند و در بین مدل­ها، CMCC بیشترین خطا را داشت. نقشه­های توزیع مکانی NRMSE برای میانگین­های ماهانه کل نشان دادند که هر چهار مدل، دما را با دقت بالایی شبیه­سازی کرده­اند اما شبیه­سازی بارش در برخی مناطق حوضه دقت قابل قبولی ندارد. بنابراین دقت مدل­های مورد مطالعه در شبیه­سازی دما خوب و در شبیه­سازی بارش به خصوص در مدل CMCC ضعیف ارزیابی شده است.

شبیه سازی دما و بارش, روش تغییر عامل دلتا, تصحیح اریبی