حسن اوجاقلو - گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران
تیمور سهرابی - گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران
حسن رحیمی - گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران
علیرضا حسن اقلی - موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کرج
مهدی قبادی نیا - گروه مهندسی آبیاری دانشگاه شهرکرد

ضرورت استفاده از پوشش (فیلتر) در سیستمهای زهکشی زیرزمینی از موارد مهمی است که در مراحل آغازین طراحیو اجرای یک پروژه زهکشی مطرح میگردد. درصد رس خاک اولین معیار جهت پیش بینی این نیاز میباشد. در تحقیقحاضر آزمایش نفوذسنجی به منظور تعیین نسبت شیب و بررسی پتانسیل گرفتگی و احتمال عبور ذرات خاک از روزنه-های صفحه زهکش بر روی سه نمونه خاک رسی و لوم رسی (با رس بین ۲۵ تا درصد ۴۰ ، (نسبت جذب سدیمی ۱۷ تا۸۳ و شوری عصاره اشباع خاک بین ۱۰ تا ۱۰۰ دسی زیمنس بر متر انجام گردید. تیمارهای مورد مطالعه شامل زهکشیبدون کاربرد پوشش و سیستمهای دارای پوشش رایج معدنی (شن و ماسه) و پوشش مصنوعی از نوع لفاف از پیشبود. در این آزمایشها، تغییرات دبی، هدایت هیدرولیکی سیستم، نسبت شیب و (PP- ساخته دور لوله زهکش ( ۴۵۰شیب خروجی بررسی شد. نتایج نشان داد مقادیر نسبت شیب در سیستم بدون پوشش در بیشتر موارد بزرگتر از یکبوده که نشان دهنده پتانسیل بالای گرفتگی است. با این وجود ریزش خاک زمانی رخ داد که مقدار این شاخصاز مقدار۳ بیشتر شد. نسبت مقدار شدت جریان خروجی در سیستم با پوشش معدنی و پوشش مصنوعی به سیستم بدون۱ بدست آمد. با افزایش شیب، هدایت هیدرولیکی سیستم کاهش یافت به طوری که / ۱ تا ۸ / ۳ و ۴ / پوشش به ترتیب ۲ تا ۵بیشترین کاهش در سیستم بدون پوششاتفاق افتاد. همچنین با محاسبه شیب شکست هیدرولیکی و مقایسه آن با شیبخروجی، مقاومت ذرات خاک در برابر فشار جریان بررسی شد. نتایج نشان داد که سیستم بدون پوشش در نمونه خاکهای ۲ و ۳ به ترتیب کمترین و بیشترین عملکرد را داشته است.

آزمایش نفوذسنجی, پوشش, درصد رس, شیب شکست, کیفیت شیمیایی