علی خدایی - دانشجوی دکترای بیماریشناسی گیاهی، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
مهدی ارزنلو
اسداله بابای اهری - استاد گروه گیاهپزشکی،دانشکده کشاورزی،دانشگاه تبریز
فرشاد درویشی - استادیار گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه مراغه

چندین گونه از جنس آسپرژیلوس از جمله Aspergillus nigerو گونه های مرتبط با آن از عوامل قارچی دخیل در پوسیدگی خوشه انگور و آلوده کننده فرآورده های آن به شمار می روند. این قارچ ها ضمن کاستن از کیفیت و کمیت انگور و فرآورده های آن با صدمه به حبه ها و تخریب آن ها، باعث تولید و تجمع اکراتوکسین آ می گردند. این تحقیق در سال های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ برای شناسایی گونه های آسپرژیلوس همراه انگور و کشمش در نواحی جنوبی استان های آذربایجان شرقی و غربی شامل شهرستان های آذرشهر، بناب، عجب شیر، مراغه، ملکان و میاندوآب انجام گرفت. جداسازی و خالص­ سازی گونه های قارچی با استفاده از روش های رایج در بیماری شناسی گیاهی انجام گرفت. از مجموع ۲۳۱ نمونه، تعداد ۱۶۷ جدایه از گونه های آسپرژیلوس جداسازی گردید. بر اساس ویژگی های ریخت شناختی کلیه جدایه های آسپرژیلوس در گروه گونه ای A. niger قرار گرفتند. توالی ­یابی ژن بتاتوبولینبرای جدایه های منتخب از هر ناحیه جغرافیایی انجام گردید. بر اساس توالی ژن بتاتوبولین ۹۴ درصد جدایه ها متعلق به گونه A. tubingensis بوده و ۲/۱ درصد جدایه ها به گونه A. uvarum، ۲/۱ درصد جدایه ها به گونهA. welwitschiae و ۶/۳ درصد جدایه ها به گونه A. niger تعلق داشتند. این اولین گزارش گونه A. uvarumاز روی انگور در ایران و اولین گزارش گونه A. welwitschiae از روی انگور در دنیا می باشد. با شناسایی گونه های آسپرژیلوس شایع در انگور و فرآورده های آن در این ناحیه، اقدامات بعدی در جهت ردیابی تولید و تجمع اکراتوکسین آ در محصولات انگور میسر خواهد شد.

ایران, بتاتوبولین, ریخت شناختی, مایکوتوکسین, شناسایی مولکولی