سرور خرم دل - دانشیار گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
محمود مختاری - استادیارگروه کشاورزی، واحد قاینات، دانشگاه آزاد اسلامی، قاینات، ایران
هدی لطیفی - دانشجوی دکتری اگرواکولوژی، گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

هدف از فراتحلیل شناخت دقیق از نتایج پژوهش­های مورد بررسی می­باشد. این روش آماری تحلیل مجموعه­ای از مطالعات بوده که با هدف تلفیق یافته­ ها انجام می­شود. به دلیل پراکندگی و تفاوت در نتایج آزمایشات تاثیر حاصلخیزکننده­های خاک بر عملکرد زعفران، در این بررسی از روش فراتحلیل استفاده شد. بر این اساس، ۷۱ مطالعه انتخاب شدند که ۱۴ مطالعه مربوط به کود زیستی، ۱۶ مطالعه کمپوست، ۱۴ مطالعه اسید هیومیک، ۱۶ مطالعه کود دامی، ۲۶ مطالعه کودهای شیمیایی (NPK) و ۱۶ مطالعه تلفیق کودها بودند. بر اساس نتایج، بیشترین اندازه اثر مربوط به تاثیر اسید هیومیک بر عملکرد کلاله خشک (۴۳۴/۳=g) بود. پس از اسید هیومیک، کودهای زیستی، شیمیایی و کمپوست در رتبه­ های بعدی قرار گرفتند. خطای استاندارد کمپوست (۱۰۱/۰=E) کمترین مقدار و با دقت بالاتر محاسبه شد، بنابراین با فاصله اطمینان ۹۵% قابل توصیه است. بر اساس نتایج آزمون همبستگی بگ و مازومدار، کلیه مطالعات بجز اسید هیومیک بر عملکرد خشک کلاله، اسید هیومیک بر عملکرد ترکلاله، کود دامی بر تعداد گل، کود شیمیایی  بر وزن کلاله خشک، کود شیمیایی بر عملکرد گل تر همگن بودند. در میان مقادیر مصرف کود های دامی، بالاترین و پایین­ ترین اندازه اثر به ترتیب برای ۶۰ تن کود گاوی در هکتار و ۵ تن در هکتار کود مرغی محاسبه شد. نتایج فراتحلیل مصرف مقادیر کود کمپوست بر عملکرد خشک کلاله زعفران نشان داد، مقدار ۶۰ تن در هکتار بیشترین اندازه اثر را دارد. بیشترین اندازه اثر مقادیر اسید هیومیک بر عملکرد کلاله خشک برای ۳۰ کیلوگرم در هکتار محاسبه شد. با توجه به نتایج، به نظر می­رسد که مطالعات انجام شده در زمینه اثر حاصلخیزکننده­ های خاک بر زعفران فاقد برنامه­ریزی بلندمدت برای رفع مشکلات می­باشد و بیشتر بر حسب سلیقه، سهولت اجرا و یا تقلید از منابع خارجی انجام شده است. بر این اساس، نتایج این مطالعه مبنایی برای تجزیه و تحلیل مدیریت کود و ارائه راهبردهای توسعه­ای بر اساس یافته­ های علمی موجود فراهم می­نماید.

اندازه اثر, فاصله اطمینان, همبستگی بگ و مازومدار