رقیه اساسی - دانش آموخته کارشناسی ارشد حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
مهدی حسن پور - استاد گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
علی گلی زاده - استاد گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
هوشنگ رفیعی دستجردی - استاد گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
معرفت قاسمی کلخوران - استادیار پژوهشی بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران

در این پژوهش، پارامترهای زیستی و رشد جمعیت شته ی جالیزGlover  Aphis gossypii پرورش یافته روی چهار رقم خیار شامل عرشیا، تاروم، کاسپین و دانیتو و واکنش تابعی لارو سن سوم بالتوری سبز Chrysoperla carnea (Stephens) در دمای ۲±۲۵ درجه­ی سلسیوس، رطوبت نسبی ۵±۵۵ درصد و دوره ی نوری ۱۶ ساعت روشنایی و هشت ساعت تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین مقدار نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) و نرخ خالص تولیدمثل (R۰) شته روی رقم تاروم (به ترتیب ۰۰۹/۰ ± ۴۴۳/۰ و ۰۵/۲ ± ۱۴/۳۰) و کمترین مقادیر آن ها روی ارقام کاسپین (به ترتیب ۰۰۹/۰ ± ۲۹۷/۰ و ۵۵/۱ ± ۷۸/۱۶) و دانیتو (به ترتیب ۰۱۱/۰ ± ۳۰۵/۰ بر روز و ۶۰/۱ ± ۶۲/۱۶ بر نسل) به دست آمد. واکنش تابعی لارو سن سوم شکارگر نسبت به شته ی جالیز روی هر چهار رقم خیار از نوع سوم به دست آمد. ضریب ثابت b برای لارو شکارگر در رقم های مورد بررسی بین ۰۰۱۲۱/۰ تا ۰۰۱۶۸/۰ و زمان دست یابی (Th) آن بین ۳۱۴۵/۰ تا ۴۵۹۶/۰ ساعت متغیر بود. نتایج نشان داد رقم های تاروم و کاسپین به ترتیب میزبان های نسبتا مطلوب و نسبتا نامطلوب برای نشو و نما و تغذیه ی شته ی جالیز به حساب می آیند. همچنین با توجه به پارامترهای واکنش تابعی، به نظر می رسد ارقام کاسپین و دانیتو نسبت به دو رقم دیگر از کیفیت مناسب تری برای اعمال کنترل بیولوژیک این آفت برخوردار می باشند. با این حال، برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر از برهم کنش های بین ارقام مختلف گیاه خیار، شته ی جالیز و بالتوری سبز نیاز است تا مطالعات بیشتری در شرایط گلخانه ای انجام گیرد.

ارقام خیار, بالتوری سبز, پارامترهای رشد جمعیت, شته ی جالیز, واکنش تابعی