زهرا زائر آناقز - Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, Tabriz University, Tabriz, Iran
رضا خاک ور - Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, Tabriz University, Tabriz, Iran
سید ابوالقاسم محمدی - Department of Plant Breeding and Biotechnology, Faculty of Agriculture, Tabriz University, Tabriz, Iran
حسین بنازاده باقی - Department of Virology and Bacteriology, Faculty of Medicine, Tabriz University of Medical Sciences, Tabriz, Iran

شانکر باکتریایی یکی از خسارت­ زاترین بیماریها روی درختان میوه هسته­ دار است. این بیماری توسط یک باکتری گرم منفی به نام Pseudomonas syringae pv. syringae ایجاد می­شود. استفاده مکرر از آنتی­ بیوتیک­ها و ترکیبات مسی باعث ظهور نژادهای جدید و بروز پدیده ­مقاومت شده است. یکی از امیدوارترین ترکیبات جایگزین استفاده از باکتریوفاژها است . در این پژوهش ۵۶ نمونه خاک از اطراف درختان میوه هسته­ دار مشکوک به شانکر باکتریایی از شمالغرب ایران جمع آوری شد. جهت بررسی حضور ذرات فاژی در داخل نمونه ها، از روش نقطه­ ای استفاده شد. از روش آگار دولایه-آگار نرم  برای خالص سازی و تهیه پلاک­های  منفرد فاژی استفاده شد. مجموعا ۷۵ جدایه فاژی که همگی دارای پلاک شفاف بودند از نمونه­ ها جداسازی شد که از این تعداد، پنج فاژ که بیشترین قدرت لیزکنندگی را داشتند، برای بررسی با میکروسکوپ الکترونی و مطالعات گلخانه ای انتخاب شدند. از فاژهای منتخب، پنج فاژ شباهت ریخت شناسی به فاژهای خانواده Myoviridae، Tectividae و Microviridae از خود نشان دادند. هرچند هر پنج فاژ در کاهش رشد جمعیت باکتریایی در محیط کشت مایع موثر بودند اما کوکتل تهیه شده از مخلوط پنج فاژ اثر به مراتب شدیدتری از فاژهای انفرادی از خود نشان داد. نتایج آزمایشات گلخانه­ ای نشان داد که این فاژها به طور موثر باعث کاهش توسعه بیمارگر در داخل گیاه شده و تا ۹۰ درصد میتوانند علایم ناشی از باکتری را در گیاه کاهش دهند. پنج فاژ منتخب در این تحقیق در آزمایشگاه و در گلخانه نتیجه قابل قبولی در کنترل عامل شانکر باکتریایی درختان میوه هسته دار از خود نشان دادند و فرمولاسیون آنها در سطح منطقه قابل توصیه میباشد.

biocontrol, host range, bacterial canker of stone fruit trees, دامنه میزبانی, شانکر باکتریایی درختان میوه هسته دار, کنترل زیستی