سعیده انصاری - کارشناسی ارشد، بیولوژی و بیوتکنولوژی خاک، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
محمدرضا ساریخانی - گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
نصرت اله نجفی - گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

چکیده در سال های اخیر تولید و استفاده از کودهای زیستی نیتروژنی و فسفاتی در کشور به دلیل اثرهای زیانبار مصرف کودهای شیمیایی نیتروژنه و فسفره رواج یافته است. بنابراین، مقایسه همزمان کودهای زیستی رایج در کشور با هدف بررسی پاسخ گیاه لوبیا به تلقیح آنها انجام شد. بر همین اساس به منظور بررسی اثرهای چهار کود زیستی نیتروکسین، سوپرنیتروپلاس، بیوسوپرفسفات (هر سه کود محصول شرکت فناوری زیستی مهرآسیا) و فسفاته بارور۲ (محصول شرکت زیست فناور سبز) بر وزن تر و خشک هوایی، وزن تر و خشک ریشه، وزن تر و خشک کل و سایر پارامتر­های کیفی از جمله غلظت عناصر غذایی نیتروژن، فسفر، پتاسیم و آهن در گیاه لوبیا (رقم محلی)، آزمایش گلدانی در قالب طرح کاملا تصادفی در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز در تابستان سال ۱۳۹۰ انجام شد. تیمارهای مورد استفاده شامل شاهد (بدون تلقیح)، نیتروکسین، سوپرنیتروپلاس، بیوسوپرفسفات و فسفاته بارور۲ بود که در چهار تکرار اعمال شد. تلقیح بذور با کودهای زیستی مذکور بر اساس توصیه شرکت سازنده و آبیاری گلدان­ها نیز به صورت یک روز در میان تا رطوبت FC ۸/۰ انجام شد. نتایج نشان داد که تلقیح گیاه لوبیا با کودهای زیستی فوق، بر وزن تر بخش هوایی، وزن تر کل، وزن خشک ریشه، غلظت نیتروژن بخش هوایی، مقدار پتاسیم بخش هوایی، مقدار جذب فسفر ریشه و همچنین غلظت و مقدار آهن ریشه معنی­دار بود. کود نیتروکسین باعث افزایش معنی­دار غلظت نیتروژن بخش هوایی شد (۷۶/۸۰%) و کود فسفاته بارور۲ سهم بیشتری در افزایش بیوماس بخش هوایی گیاه داشت (۵/۲۴%). این در حالی بود که تیمار کودهای زیستی نیتروژنی (نیتروکسین و سوپرنیتروپلاس) به لحاظ وزن خشک ریشه، مقدار پتاسیم بخش هوایی و همچنین مقدار جذب فسفر و آهن ریشه تفاوت آماری معنی­دار با شاهد نداشتند. بر اساس نتایج به دست آمده، وضعیت کود زیستی نیتروکسین نسبت به بقیه کودهای زیستی از نظر تامین نیتروژن مورد نیاز گیاه مطلوب تر بود هر چند از نظر غلظت آهن ریشه دارای میانگین پایین تری نسبت به شاهد و سایر کودهای زیستی بود. این در حالی است که بیشترین عملکرد تر در تیمار کود زیستی فسفاته بارور۲ به دست آمد.

بیوسوپرفسفات, سوپرنیتروپلاس, فسفاته بارور۲, کود زیستی, لوبیا, نیتروکسین