سیده شادی حسینی - دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
قادر دشتی - دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
جواد حسین زاد - دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
محمد قهرمان زاده - دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

با توجه به اهمیت تولید چغندرقند در کشور، هدف اصلی این مقاله تحلیل روابط بین نهاده­ها و صرفه­های اقتصادی در تولید چغندرقند با استفاده از رهیافت دوگانه هزینه می­باشد. بدین منظور پس از برآورد توابع هزینه انعطاف­پذیر، از تابع هزینه ترانسلوگ برای برآورد ضرایب تابع، بازده نسبت به مقیاس و کشش­های جانشینی استفاده شده است. این تابع به همراه معادلات سهم هزینه به روش رگرسیون­های به ظاهر نا­مرتبط تکراری برای دوره زمانی ۸۸-۱۳۶۸ برآورد شد. کشش­های جزئی متقاطع آلن برای هر جفت از نهاده­ها نشان داد که کود شیمیایی نهاده­ای جانشین برای نیروی­کار و ماشین­آلات بوده ولی مکمل نهاده زمین است. همچنین نتایج حاکی از وجود رابطه مکملی بین زمین و نیروی­کار است. محاسبه کشش قیمتی تقاضا نشان داد که نیروی­کار نهاده­ای باکشش و زمین بی­کشش­ترین نهاده در فرآیند تولید چغندرقند بوده است. افزون بر این نتایج حاکی از آن است که تولید چغندرقند در ایران دارای بازده صعودی نسبت به مقیاس است. بر همین اساس افزایش متناسب مصرف نهاده­ها، در راستای اقتصادی­تر کردن فرآیند تولید توصیه می­شود.

تابع هزینه, کشش جانشینی, بازده نسبت به مقیاس, روش رگرسیون های به ظاهر نامرتبط, چغندرقند