علیرضا رحمتی - دانشجوی دکتری رشته برنامه ریزی محیط زیست دانشگاه تهران، تهران، ایران
احمد نوحه گر - استاد، گروه برنامه ریزی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران
غلامرضا نبی بیدهندی - استاد، گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران

تغییرات اقلیمی و افزایش جمعیت شهرها سبب بروز مشکلات متعدد محیط زیستی شده است. کاهش کارکرد کشاورزی شهری نیز کارایی زیر ساخت های سبز و خدمات اکوسیستمی آنها را به طور طبیعی ناکارآمد کرده است. هدف از این پژوهش ارائه الگوی کشت پایدار گیاهان مثمر در شهرها جهت تعدیل اثرات تغییرات آب و هوایی و کاربری اراضی در منطقه ۲۲ شهرداری تهران می باشد. در این مطالعه نقشه کاربری اراضی سال ۲۰۰۰ و ۲۰۲۰ با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست، تهیه شد. سپس با مدل LCM به پیش بینی تغییرات کاربری اراضی سال ۲۰۵۰ پرداخته شد. برای بررسی تغییرات اقلیمی سناریوهای RCP شبیه سازی گردید. برای به دست آوردن وزن معیارهای انتخاب گیاهان مثمر از ۴ معیار و ۲۱ زیرمعیار و روش بهترین- بدترین (BWM) و از روش ارزیابی نسبت تجمعی (ARAS) برای رتبه بندی این گیاهان مثمر استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده مشخص شد که فضاهای سبز و کشاورزی به ترتیب از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۵۰ مقدار ۱۲% و ۴.۵%- تغییر خواهند داشت. ریسک تغییرات اقلیمی نیز گرمایش ۱.۳۲ تا ۲.۲۷ درجه را پیش بینی کرد. بر همین اساس نقشه تناسب منطقه برای کشاورزی شهری و مساحت طبقات تناسب با توجه به معیار سازگاری با شرایط محیط زیستی منطقه (با وزن ۴۷۲/۰)، شرایط اکولوژیک (۰.۲۶۸)، سازگاری با محیط­زیست شهری (با وزن ۱۷۹/۰) و زیبایی- شناختی (با وزن ۰۸۱/۰) تهیه گردید. بر اساس نظرکارشناسان گونه های گیاهی مثمر، بنه، کنار، بادامک، پسته و زیتون خوراکی بالاترین اولویت جهت کشت در مقیاس کلان و متوسط شهری را پیدا کرده­اند. حدود ۴۰ درصد منطقه دارای تناسب خوب و بالا برای کاشت این گیاهان می باشد.

کشاورزی شهری, گیاهان مثمر, RCP, BWM, تناسب کشاورزی شهری