عباس یعقوبی اندرابی - دانشجوی دکتری مدیریت در سوانح طبیعی، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران
سعید گیوه چی - دانشیار گروه مدیریت در سوانح طبیعی، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران
محسن خرم - دانشجوی دکتری مدیریت در سوانح طبیعی، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران

مشارکت جامعه در فرآیندهای بازیابی بلایا برای اداره برنامه های مدیریت روانی بلایای رخ داده، سازمانهای بین المللی غیردولتی و سایر گروه های کلیدی بین المللی و محلی که در محیط های بحران زده کار می کنند، یک نگرانی حیاتی است . این مفهوم در عمل یکی از اجزای اساسی بازیابی پایدار بلایا و موضوعی است که سازمان ملل متحد و سایر بازیگران کلیدی در سطح جهانی از آن حمایت می کنند. مزایای مشارکت محلی و اجتماعی در بهبود فرآیندها، از جمله فرآیند بهبود پس از سانحه عبارتند از: توانایی شناسایی دقیق مشکلات و نیازها، احساس مالکیت و کمک به پایداری پروژه ها و برنامه های بازیابی در طول زمان؛ توانمندسازی و ظرفیت سازی جوامع برای مقابله زودهنگام؛ بهره وری بیشتر در استفاده از منابع ؛ تسهیلات درمان روانی و کاهش خطرات سلامت روان و در نهایت جلوگیری از وخامت اوضاع و خارج شدن کنترل از دست دولت های محلی . با در نظر گرفتن همه این موارد، به عنوان یک مطالعه موردی ، انسجام جامعه در سطح محلی در بلایا و بحران های رخ داده در خصوص زلزله سال ۲۰۱۰ هائیتی مورد بررسی قرار گرفته که نشان می دهد تاثیر مشارکت مردمی در مدیریت پس از سانحه آن قابل توجه و شاید با توجه به خلاء موجود در سطح ملی ، اجتناب ناپذیر بوده است : »شاخص های سرمایه اجتماعی که سطوح اعتماد و تعامل متقابل را اندازه گیری می کنند، نشان می دهند که وجود انسجام قوی در سطح جامعه در جلوگیری از وخامت اوضاع اجتماعی و بروز بحران سیاسی شدید که در هائیتی به فروپاشی گسترده اجتماعی ، سیاسی منجر شود یا باعث شکل گیری جنگ داخلی گردد، بسیار مهم بوده است . از آنجایی که کاهش آسیب پذیری اجتماعی ، تابعی از تاثیرات اقتصادی ، سیاسی و دیگر زیرسیستم های اجتماعی است و این عوامل حیاتی در توانایی مشارکت موثر در پروژه ها و برنامه های بازیابی بلایای طبیعی نقش جدی ایفا می کنند، منطقی است که با توجه به ضعف جدی در بخش های اقتصادی و سیاسی انتظار داشته باشیم ، مشارکت در هائیتی به طور مشهودی کمتر باشد. با این وجود بررسی ها و مطالعات صورت گرفته بیانگر این واقعیت هستند که مشارکت مردمی نقش بسزایی در مقابله و بازیابی پس از زلزله سال ۲۰۱۰ داشته است .

مدیریت سانحه ، زلزله ، مشارکت مردمی ، هائیتی