فرشاد فتحیان - Vali-e-Asr University of Rafsanjan
محمد قدمی - Isfahan University of Technology
زهره دهقان - Isfahan University of Technology

در این پژوهش، روند تغییرات مکانی نمایه های حدی دما مرتبط با بخش های سلامت و کشاورزی شامل تعداد روزهای یخبندان، تعداد روزهای تابستانی، تعداد روزهای یخی، تعداد شب های حاره ای، طول فصل رویش، دامنه تغییرات شبانه روزی دما، طول مدت سرما و طول مدت گرما برای ۵۴ ایستگاه همدیدی در سرتاسر ایران برای دوره های مشاهداتی (۲۰۰۵-۱۹۷۶) و آینده (۲۰۵۴-۲۰۲۵) بررسی شدند. بدین منظور، داده های دمای کمینه و بیشینه ۳ مدل اقلیمی منطقه ای به نام های CCSM۴، MPI-ESM-MR و NORESM۱-ME پروژه CORDEX تحت دو سناریو RCP۴.۵ و RCP۸.۵ با استفاده از روش توسعه یافته تصحیح اریبی چند مقیاسه برای هر ایستگاه ریزمقیاس نمایی شدند. سپس، روند و تغییرات نمایه های حدی دما با استفاده از روش های من-کندال و شیب خط روند شن بررسی شدند. نتایج بررسی ها نشان داد که نمایه های گرم همانند تعداد روزهای تابستانی و تعداد روزهای حاره ای در بیشتر ایستگاه ها برای هر دو دوره مشاهداتی و آینده روند مثبتی داشته اند. در مقابل، نمایه های سرد مانند تعداد روزهای یخبندان در بیشتر ایستگاه ها روند کاهشی داشته اند. نتایج نمایه های طول مدت گرما و سرما نشان داد که بیشتر ایستگاه ها برای هر دو دوره زمانی فاقد روند هستند. طول فصل رویش در بیش از ۶۰ درصد ایستگاه ها (۴۵ درصد معنی دار) که بیشتر در نواحی شمالی، شمال غربی و غرب واقع شده کشور افزایش یافته است. بر اساس نتایج به دست آمده می توان دریافت که بدون درنظر گرفتن اقدامات سازگاری با شرایط اقلیمی، برخی از نقاط کشور ممکن است در آینده با خطر سلامت و قابلیت سکونت و کشاورزی محدود مواجه شوند.

Temperature extremes, Climate change, CORDEX data, Downscaling, Spatial trend analysis, Iran., مقادیر حدی دما, تغییر اقلیم, داده CORDEX, ریزمقیاس نمایی, تحلیل مکانی روند, ایران