فاطمه کالجی - دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد رشته مهندسی معماری، دانشگاه علامه محدث نوری، نور، مازندران
مهدی نصیری - مدرس مدعو دانشگاه علامه محدث نوری، نور، مازندران.

تبلور حس مکان نیز بر ارزشها، نگرشها و به ویژه رفتار فردی و اجتماعی افراد در هر مکان موثر است. بنابراینپرداختن به این موضوع در مجتمعهای مسکونی از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف این پژوهش شناسایی درصد تاثیر مولفه های حس مکان به عنوان عامل ارتقای کیفیت محیط زندگی است. روش تحقیق این پژوهش ازنوع تحلیل محتوا و گردآوری اطلاعات به شیوه استنادی-کتابخانهای به همراه پیمایش میدانی است. قلمروپژوهش مجموعه نظریات مطرح در رابطه با حس مکان از سال ۱۹۹۷ - ۲۰۱۶ میلادی است. روش آماری در کسب داده ها نیز براساس تحلیل محتوا و با بهرهگیری از نمونهگیری هدفمند بوده است. روش تحلیل داده ها نیز از نوع کیفی- کمی است. یافته های پژوهش نشان میدهد، حس مکان عامل ارتقای کیفیت محیط زندگی در تامین رضایتمندی ساکنین مجتمع های مسکونی موثر است. بر اساس نظرات متخصصین پیشین، حس مکان؛ به کمک عواملی همچون، عناصر کالبدی، رفتاری و معنایی مختص هر مکان حاصل میشود و بر این اساس برایرسیدن به حس مکان، مولفه ادراکی- معنایی (ذهنی) ۳۷/۵% ،مولفه رفتاری (ذهنی-عینی) ۳۲/۵% و مولفه کالبدی (عینی) ۳۰/ ۰% اهمیت دارند. ولی طبق پیمایش میدانی و مصاحبه با متخصصین و پژوهشگران حاضر،مولفه های عینی به میزان ۳۸/۸% ،مولفه های ذهنی ۳۴/۶% و مولفه های رفتاری ۲۶/۶% در ایجاد حس مکان موثرند. بنا به نتایج کسب شده از نظرات پژوهشگران پیشین و حاضر، مشخص شد که هر سه عامل عینی، ذهنیو رفتاری به طور همطراز و حدودا یک سوم مقولات تشکیل دهنده عوامل حس مکان در ارتقاء کیفیت محیط زندگی و تحقق رضایتمندی سکونتی را در بر میگیرند.

کیفیت فضایی، حس مکان، فضای مسکونی، محیط انسان ساخت.