پرویز علیزاده - دانشجوی دکتری مدیریت و کنترل مناطق بیابانی دانشگاه یزد
حمید سودائی زاده - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی دانشگاه یزد
اصغر مصلح آرانی - استاد دانشکده دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی دانشگاه یزد
محمدعلی حکیم زاده اردکانی - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی دانشگاه یزد

استفاده از سیستم های هیدروپونیک به عنوان روشی نوین و کارآمد برای تولید محصولات کشاورزی و گیاهان داروئی نتایج مطلوبی را نشان داده است . توسعه این سیستم به عنوان جایگزینی برای کشاورزی سنتی به دلیل کارائی مصرف آب، دارا بودن الگوی مناسب آبیاری برای پرورش و تولید گیاهان داروئی خالص و تولید پایدار، ضروری می باشد. سیستم هیدروپونیک به سبب توانائی در کنترل شرایط محیطی برای تولید محصولی با کیفیت زیاد، نسبت به کشاورزی مرسوم کارآمدتر است . نتایج مطالعات، بیانگر موفقیت سیستم هیدروپونیک برای تولید گیاهان داروئی در سطح تجاری است . سیستم هیدروپونیک در مناطق خشک و بیابانی که با کمبود آب شیرین برای تولید محصولات کشاورزی مواجه هستند، ثابت کرد که با الگوی کم آبیاری و روشهای کنترل مدیریت آب برای صرفه جویی ، مطابقت دارد، با صرفه جوئی در مصرف آب و افزایش بهره وری آن، سیستم هیدروپونیک ، روشی مطمئن برای تولید گیاهان داروئی با ارزش در این مناطق است . با توجه به این که مواد فعال و موثره درگیاهان داروئی که در شرایط تنش آبی افزایش پیدا می کند، عملکرد سیستم هیدروپونیک با الگوی کم آبیاری ، موفقیت آمیز است . مدیریت آب و صرفه جوئی ، تنها مزیت هیدروپونیک نیست ، بلکه سیستم هیدروپونیک ، اثرات منفی آفت کش ها، کودهای شیمیایی و علف کش ها را از بین می برد. سیستم هیدروپونیک با کنترل بیشتری که در تولید محصولات کشاورزی دارد به تولیدکنندگان گیاهان داروئی این اطمینان را داد که می توانند در هر زمانی از سال گیاهان دارویی خود را کشت کنند. کشت در سیستم هیدروپونیک ، یک روش فن آور و با صرفه از نظر مصرف آب است . الگوی کم آبیاری به عنوان مطلوبترین روش تولید گیاهان داروئی در محیط های کنترل شده و هیدروپونیک است . از این رو سیستم هیدروپونیک به عنوان یک روش تولید پایدار در مورد پرورش و تولید گیاهان داروئی می باشد.

هیدروپونیک ، تولید پایدار، کم آبیاری ، متابولیت های ثانویه ، گیاهان داروئی