فرهود گل محمدی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند - و عضو بسیج اساتید استان خراسان جنوبی
ابوالفضل فرج زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته توسعه روستایی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند - و کارشناس صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایراستان خراسان جنوبی
احمد عابدی سروستانی - دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

بیمه اجتماعی معمولا در پی حفظ درآمد افراد در برابر خطر پیری و مرگ فرد اصلی ، خطر بیماری و ازکارافتادگی و خطر بیکاری است و نقش روزافزونی در اقتصاد جهانی ایفا می کند، تجربه دهه های گذشته در بسیاری ازکشورها، از یک سو نشان می دهد که گسترش بیمه های اجتماعی ، ازنظر پوشش دهی تمام مشاغل و فعالیت های اقتصادی و ازسوی دیگر، گسترش دامنه خدمات این برنامه ها، از سیاست های حمایتی برای استقرار نظام جامع تامین اجتماعی شناخته شده است . دراین میان، به دلیل ماهیت متفاوت کار و فعالیت ، در مواقعی مانند کار پاره وقت و همچنین مشاغل کشاورزی و روستایی ، با دشواری هایی مواجه بوده است . انواع خطرها در جامعه روستایی ، ناشی از وضعیت خاص اکولوژیک و اقتصادی اجتماعی حاکم بر آن است . موضوع آسیب پذیری در روستاها به علت شرایط جغرافیایی و اقلیمی ، نوع معیشت و توانایی کمتر مردم در مقابله با حوادث، حیطه ی وسیع تری را در بر می گیرد، از این رو وجود خدمات تامینی و امنیتی در این مناطق از اهمیت بیشتری برخوردار است . در ایران نظام تامین اجتماعی و بیمه های اجتماعی آنقدر اهمیت دارد که اصل بیست و نهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز به آن اختصاص یافته است . در این راستا دولت درسال ۱۳۸۳ باتصویب قانون ساختارنظام جامع رفاه وتامین اجتماعی برای تحت پوشش قرار دادن روستاییان وکشاورزان وعشایر اقدام کرد. صندوق مذکور ازسال ۱۳۸۴ درسطح کشور راه اندازی شد و هدفش این بود که روستاییان و عشایر را تحت پوشش بیمه اجتماعی قرار دهد. پراکندگی بسیار زیاد روستاهای کشور، نبود امکانات زیرساخت ارتباطی در روستاها جهت جمع آوری و ثبت نام حق بیمه ، نامشخص بودن درآمد روستاییان، مشکلات آماری و بالاخره نبود تشکل و نهادهایی که بتوانند به عنوان مجری عمل نمایند از جمله عواملی است که باعث کندی گسترش بیمه اجتماعی روستایی و عشایری شده است ، با تشکیل قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی که مبنای تشکیل وزارت رفاه و تامین اجتماعی می باشد از سال ۱۳۸۴ بحث بیمه روستاییان و عشایر شتاب فوق العاده ای پیدا نمود. این صندوق در حال حاضر بیش از ۲۶ درصد از جمعیت روستایی کشور را تحت پوشش خود دارد و انواع خدمات بیمه های اجتماعی شامل مزایای پیری ، از کار افتادگی و برخورداری بازماندگان تحت تکفل بیمه شده متوفی را به روستاییان ارائه می نماید. همزمان این صندوق در استان خراسان جنوبی و شهرستان درمیان هم شروع به فعالیت کردند و چند سالی است که در زمینه ارائه خدمات بیمه ای به روستاییان فعالیت می کنند، ولی تاکنون از میزان عملکرد این صندوق نتیجه ای در دسترس نیست و ضرورت دارد تا فعالیت های آنها مورد ارزیابی قرار بگیرد. در این راستا با توجه به اهمیت این صندوق برای شهرستان مرزی درمیان، در این تحقیق برآنیم تا نقاط قوت، ضعف ، تهدیدها و فرصت های پیش روی صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر در شهرستان درمیان مورد بررسی قرار گیرد.

صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر، ارائه خدمات، نقاط قوت، ضعف ، تهدیدها، فرصتها، شهرستان درمیان، خراسان جنوبی .