فوزیه الهام پور - دانش آموخته دکتری گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن. ایران
حمزه گنجی - گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی. تهران، ایران
خدیجه ابوالمعالی الحسینی - دانشیار گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

چکیده: پیشرفت تحصیلی در هر نظام آموزشی، یکی از شاخص های موفقیت علمی و زمینه توسعه جوامع است. هدف پژوهش تبیین پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بر اساس سرسختی و ادراک محیط کلاس با میانجیگری درگیری تحصیلی در یک مدل، و روش پژوهش، توصیفی یا غیر آزمایشی بود. نمونه ای ۳۰۰ نفری از کلیه دانش آموزان دختر و پسر سوم تجربی دزفول در سال تحصیلی۹۴- ۹۳، به حجم۱۴۱۱ نفر، با روش چند مرحله ای تصادفی ساده، انتخاب و به پرسشنامه سرسختی کوباسا (۱۹۹۴)، با ۶۸/۰= پایایی، شاخص های برازش,GFI=۰/۹۳) (RMSEA=۰/۰۷۴، فعالیت های کلاس درس من(MCA) جنتری،گابل و ریزا (۲۰۰۲)، با ۸۱/۰=پایایی،,GFI=۰/۹۳) (RMSEA=۰/۰۶۳ و راهبردهای انگیزشی برای یادگیری(MSLQ) پینتریچ و دیگروت (۱۹۹۴)، با ۹۰/۰= پایایی و ,GFI=۰/۹۴) (RMSEA=۰/۰۵۸ دارای روایی مناسب پاسخ دادند. داده ها با روش مدل سازی معادلات ساختاری تحلیل شدند. نتایج نشان داد: الگوی علی تبیین پیشرفت تحصیلی براساس سرسختی و ادراک محیط کلاس با میانجیگری درگیری تحصیلی با داده های گردآوری شده برازش دارد. اثر مستقیم درگیری تحصیلی بر پیشرفت تحصیلی۳۲/۰، اثر مستقیم ادراک محیط کلاس بر درگیری تحصیلی ۷۵۸/۰، اثر غیر مستقیم ادراک محیط کلاس بر پیشرفت تحصیلی با میانجیگری درگیری تحصیلی ۲۴/۰، مثبت و معنادار و اثر سر سختی بر پیشرفت تحصیلی ۲۹/۰- ، منفی و معنادار شد. به طورکلی سرسختی و ادراک محیط کلاس % ۷/ ۱۶ از واریانس پیشرفت تحصیلی و ادراک محیط کلاس %۹/۵۷ از واریانس درگیری تحصیلی را تبیین کردند. با توجه به اهمیت درگیری تحصیلی در ارتباط با پیشرفت تحصیلی ضرورت دارد که برنامه ریزان و معلمان فرصت هایی برای فعال سازی و بهره مندی از تکالیف چالش برانگیز را برای دانش آموزان فراهم کنند.

کلیدواژه ها: سرسختی, ادراک محیط کلاس درس, درگیری تحصیلی, پیشرفت تحصیلی