شهلا دهقانپیر - دانشجوی دکتری گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان
ام البنین بذرافشان - دانشیار، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان

کمبود منابع آب و کاهش روند توسعه در بخش مدیریت منابع آب و همچنین توزیع نابرابر منابع آب در کشور ایران، باعث شده بتوان با اتخاذ تدابیر اصولی و معقول، راه کارهایی را برای عبور از بحران های احتمالی آینده اندیشید. بنابراین می توان با استفاده از مفهوم تجارت آب مجازی به عنوان یک استراتژی مفید و ملموس در بهبود کارایی استفاده از منابع آب و رسیدن به امنیت آبی در کشور بهره برد. هدف از مطالعه حاضر بررسی تجارت محصولات زراعی و باغی در کشور ایران در سال های ۱۳۹۷-۱۳۹۸ با توجه به رویکرد آب مجازی می باشد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که در سال مورد بررسی، تراز خالص تجارت آب مجازی مثبت بوده و در نتیجه ایران بیشتر وارد کننده آب مجازی در این سال بوده است. به طوری که با صادر کردن ۲۷ محصول منتخب کشاورزی مهم، حدود ۴۲ میلیارد مترمکعب آب به صورت مجازی صادر شده و با وارد کردن ۱۵ محصول کشاورزی مهم، حدود ۱۳۸ میلیارد متر مکعب آب به صورت مجازی وارد کشور کرده است. همچنین شاخص های محاسبه شده برای کشور در سال مورد بررسی نشان دادند که شدت مصرف آب کشاورزی برابر با ۷۱%، شاخص وابستگی به واردات آب مجازی ۵۳% و شاخص خود کفایی آب کشاورزی حدود ۴۷ درصد می باشند.

آب مجازی، تجارت آب مجازی، توسعه پایدار ، محصولات کشاورزی، صادرات و واردات.