عباسعلی ولی - دانشیارگروه مدیریت سرزمین های خشک، دانشکده منابع طبیعی وعلوم زمین،دانشگاه کاشان،کاشان،ایران

از زمانی که طبیعت به عنوان منبع مورد استفاده انسان قرار گرفت ، متاثر از بهره برداری آن قرار گرفت . بهره برداری از طبیعت همواره اثرات کوتاه مدت و بلند مدتی را بر پیکره آن وارد کرده است. طبیعتی که در طول دوران های زمین شناسی تحول تدریجی را سپری کرده بود و در هر زمان با توجه به شرایط حاکم به تعادل رسیده بود در دوره کواترنر با موجودی نوظهور بنام انسان مواجه شد . انسان با استیلای خود بر طبیعت منشاء تحولات گسترده ای در بعد مکان و زمان در طبیعت گردید . ردیابی و ارزیابی این اثرات مهم ترین رکن تحلیل اثرات انسان بر محیط می باشد. در طول دهه های اخیر سیر تحول و ارتقاء این تحلیل ها منجر به انعکاس بهتر شناسایی این اثرات و مدیریت آنها گردیده است. در این مقوله به بررسی سیر تکاملی این تحلیل ها و کارآیی آنها در تبیین موضوع دخالت انسان در محیط پرداخته است . معمولا یکی از اشکالات رایج در مباحث علمی آثار علمی عدم بهره مندی از تحلیل های مستدل علمی است که منجر به ضعف اساسی این آثار در مکتوبات و محافل علمی می شود. بنابراین در این مقوله سعی شده سیر تحول تحلیل های؛ شکل محور ، فرایند محور، شکل-فرایند محور،کنش محور، کنش – واکنش محور ، کنش-واکنش- وضیت محور، کنش- واکنش- وضعیت – گرایش محور و نهایتا فشار –پاسخ-گرایش -اثر محور، مطرح و به اختصار با تحول در پارادایم در دیدگاه ها انطباق داده شده است و با برخی مصادیق عینی در حوزه آبخیز همراه گردد تا فراگیران مباحث طبیعت با بهره مندی از آن قدرت تحلیل خود را ارتقاء دهند.

تحلیل شکلی،تحلیل فرآیندی،تحلیل سیستمی، فشار، پاسخ، کنش ، واکنش ،اثر، وضعیت، گرایش ،ساختار ، عملکرد