محسن مهرجو - Ph.D. Candidate, Department of Urbanism, Shahr-e-Qods Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
کیانوش ذاکرحقیقی - Associate Professor, Hamedan Branch, Islamic Azad University, Hamedan, Iran
آرش بغدادی - Assistant Professor, Department of Urbanism, Shahr-e-Qods Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

زمینه و هدف: ساختار فضایی شهرها به روابط مختلف و متقابل تمامی نیروها و عوامل موجود در شهر بستگی دارد. این عوامل می تواند دربرگیرنده نیروی بازار، فعالیت ها، زیرساخت های شهری و خدمات گوناگون باشد که همواره ارتباطی پیچیده و متقابل دارند. در دنیای امروز یکی از چالش های اساسی در شهرها، ایجاد یک ساختار فضایی متعادل است. شکل دهی و ایجاد ساختار فضایی چند هسته ای کارآمد در کلان شهر تهران نیازمند توزیع متعادل فضایی جمعیت و فعالیت در آن ها می باشد. هدف از این پژوهش، ارزیابی و تحلیل ساختار فضایی کلان شهر تهران از منظر شاخص های جمعیتی و فعالیتی به منظور مشخص نمودن وضعیت تعادل یا عدم تعادل ساختار فضایی و همچنین وضعیت هسته های عملکردی شهری است. روش: روش تحﻘیق انجام پژوهش، توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر محاسبات آمارفضایی می باشد. اطلاعات و داده های مورد استفاده، از منابع رسمی و کتابخانه  ای گردآوری می شود و شامل اطلاعات مربوط به فعالیت های شهری در حوزه اشتغال می باشد. به منظور تحلیل نحوه توزیع هسته های عملکردی فعالیت ها و جمعیت شهر تهران و الگوهای فضایی فعالیت ها، از روش های مرکز میانگین، بیضی انحراف معیار و میانگین نزدیک ترین همسایه و رگریسیون وزنی جغرافیایی (GWR) استفاده شده است.   یافته ها: یافته های این پژوهش در خصوص توزیع ساختار فضایی شهر تهران بر اساس شاخصه های فعالیت و جمعیت و ارتباط بین این دو گویای این است که هسته های فعالیتی به صورت تک هسته ای و در بعضی مولفه ها به صورت چند هسته ای است و الگوی توزیع هسته های عملکردی در سطح شهر وضعیتی خوشه ای دارد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج رگرسیون جغرافیایی، بین هسته های عملکردی و توزیع جمعیت ارتباط موثری وجود دارد و این وضعیت در ایجاد و تشدید مشکلات ترافیکی و ازدحام در کلان شهر تهران نﻘش زیادی دارد. در این راستا لازم است نقش عملکردی مناطقی که در آن ها ارتباط بین این دو شاخص ضعیف است (۲۲-۵-۱۸-۱۵) تقویت گردد تا از بارترافیکی و ازدحام در دیگر مناطق اشباع شده شهر (۱۱-۱۲-۶-۷-۳) کاسته  شود و همچنین، ساختار فضایی چندهسته ای شهر تقویت گردد.

Activity, Population, Activity, Structure, Functional Cores, Tehran Metropolis., فعالیت, جمعیت, ساختار فضایی, هسته های عملکردی, کلان شهرتهران.