حمید کاظمیان - دانش آموخته کارشناسی ارشد ژنتیک و اصلاح دام و طیور دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
سعید حسنی - استاد گروه ژنتیک و اصلاح دام و طیور دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
فیروز صمدی - استاد گروه ژنتیک و اصلاح دام و طیور دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
عقیل محمدی - دانشجوی دکتری ژنتیک و اصلاح دام و طیور دانشگاه فردوسی مشهد

اندازه گیری های بیومتریک برای شناسایی ویژگی های حیوانات از نظر ظاهری مورد استفاده قرار می گیرد که این ویژگی های ظاهری بسته به اثر نژاد، محیط و تغذیه می توانند متغیر باشند. علاوه برآن داده های مفیدی درباره مناسب بودن حیوانات برای انتخاب و منافع حاصل از پیشرفت ژنتیکی را می توان با به کارگیری اندازه گیری های مورفولوژیکی از بدن حیوانات به دست آورد. به کاربردن بیومتری بدن برای سنجش وزن زنده حیوانات به ویژه هنگامی که وسیله وزن کشی در دسترس نباشد، روشی قابل استفاده است لذا اهمیت بررسی صفات بیومتریک و فراسنجه های ژنتیکی این صفات برای ارائه معیارهای مناسب انتخاب در گوسفندان زنده مشهود می گردد. بدین منظور پژوهش حاضر، با هدف برآورد پارامترهای ژنتیکی صفات بیومتریک برروی ۶۵۸ راس از گوسفندان نژاد کردی مرکز پرورش و اصلاح نژاد گوسفند کردی واقع در استان خراسان شمالی در فاصله۱۰ کیلومتری شهرستان شیروان در گستره شمالی شرق ایران بین ۵۷ درجه طول شرقی و ۳۷.۴ درجه عرض شمالی و در فصول بهار، تابستان و پائیز سال ۱۴۰۰ انجام شد. اطلاعات شجره و سایر اطلاعات شامل اوزان بدن، جنس، نوع تولد و سال تولد از رکوردهای ثبت شده در ایستگاه استخراج شد. برای برآورد پارامترها و ارتباط ژنتیکی بین صفات مزبور از روش حداکثر درست نمایی محدود شده(REML) بر اساس مدل حیوانی دو صفتی در نرم افزارWOMBAT استفاده شد. جنس و سال تولد اثر معنیداری بر صفات بیومتری داشت(۰۰۰۱/۰> P). برآورد پارامترهای ژنتیکی به ویژه وراثت پذیری صفات بیومتری حاکی از آن است که در گوسفند نژاد کردی تنوع ژنتیکی کافی وجود دارد و می توان به اثربخشی برنامه های اصلاحی در این نژاد امید داشت. همبستگی های ژنتیکی مطلوب بین برخی صفات حاکی از آن است که برخی از صفات تاثیرپذیر از عوامل ژنتیکی مشترک هستند، بنابراین امکان حذف برخی صفات در برنامه های اصلاحی وجود دارد. نتایج پژوهش حاضر را به عنوان الگویی برای سایر نژادها می توان استفاده کرد.

گوسفند کردی، صفات بیومتریک، وراثت پذیری، همبستگی ژنتیکی، همبستگی فنوتیپی