نیما رضایی - عضو هیات علمی گروه روابط بین الملل دانشگاه خوارزمی تهران
مجتبی شریعتی - عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه یاسوج

«معمای امنیت(Security Dilemma)» را یک مفهوم اصلی در میان تمامی نظریه های (نئو)رئالیستی می دانند. این که یک-کشور چگونه «معمای امنیت» ناشی از اقدامات کشور(های) دیگر را تفسیر و براساس آن تفسیر، چه راهبرد و رفتاری را اتخاذ نماید، بسیار مهم می باشد. تصمیم گیرندگان و سیاست گذاران دولت ها به واسطه سه منطق پیشینی(منطق مقدرگرا، منطق تسکیندهنده و منطق تعالیبخش) معمای امنیت را تفسیر می کنند. با چارچوب قراردادن مفهوم «معمای امنیت»، این پژوهش در پی پاسخ به این سوال اصلی که «راهبردها و رفتارهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی در دولت های مختلف در قبال «معمای امنیت» ناشی از حضور نظامی ایالات متحده در مناطق اطراف ایران چگونه شکل می گیرند؟» این فرضیه را ارائه می دهد که «دولت های مختلف جمهوری اسلامی به واسطه انتخاب یک مورد از سه منطق مقدرگرا، تسکین دهنده و -تعالیبخش جهت تفسیر «معمای امنیت» ناشی از حضور ایالات متحده در مناطق اطراف ایران، نوع خاصی از راهبرد و رفتار سیاست خارجی را برگزیده اند: ۱)به واسطه منطق مقدرگرا بیشینه سازی و تثبیت مولفه های قدرت(ازجمله قدرت نظامی) و دست نکشیدن از برنامه موشکی در ازای برخی مشوق ها پیگیری شده است، زیرا درغیر این صورت بقای نظام با تهدید مواجه می گردد(نظیر موضوع لیبی و...)؛ ۲)به واسطه منطق تسکیندهنده سیاست هایی نظیر تنش زدایی و امضای موافقت نامه هایی نظیر برجام دنبال شده است که به دلیل تقلب(Cheating) ایالات متحده و نگرانی آن کشور از دست-آوردهای نسبی(Relative Gains) موفقیت آمیز نبوده است؛و ۳)به واسطه منطق تعالیبخش راهبردهایی نظیر اتحاد و ائتلاف با کنش گران دولتی و غیردولتی در سطح منطقه(محور مقاومت)، پیگیری افزایش سطح مناسبات دیپلماتیک-اقتصادی و اقدامات اعتمادسازی نظیر تعیین برد ۲هزارکیلومتری برای موشک ها در دستورکار قرار گرفته است».

منطق, مقدرگرا, تسکین, تعالی, بخش