لیلا یوزباشی - استادیار گروه علوم ورزشی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
پریسا عبدالهی - کارشناسی ارشد فیزیولوژی ورزشی کاربردی، گروه علوم ورزشی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
احمد رحمانی - دانشیار گروه علوم ورزشی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
اکرم کریمی اصل - استادیار گروه علوم ورزشی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

زمینه و هدف: یکی از راهکارهای مناسب برای محافظت در برابر تاثیرات نامطلوب فشار اکسایشی ناشی از تمرینات ورزشی طولانی مدت و شدید، به کارگیری تدابیر تغذیه ای سالم و استفاده از مکمل های ضداکسایشی است. هدف این پژوهش بررسی اثر مصرف عصاره عناب طی دو نوع تمرین تناوبی و استقامتی شدید بر شاخص های ضداکسایشی و فشار اکسایشی بافت کبد موش های صحرایی نابالغ نر بود.مواد و روش ها: ۷۲ سر موش نابالغ صحرایی نژاد ویستار با سن ۲۲ روز و میانگین وزنی ۴۷۵/۷ ± ۶۴/۶۰ گرم پس از وزن کشی به صورت تصادفی به نه گروه کنترل، تمرین تناوبی شدید (HIT)، تمرین استقامتی شدید (ICT)، عناب، ICT + عناب، ICT + دارونما، HIT + دارونما، HIT + عناب و دارونما تقسیم شدند. پس از یک هفته آشناسازی عمومی و اختصاصی، برنامه تمرین استقامتی شدید شامل دویدن روی نوار گردان به مدت چهار هفته (پنج جلسه در هفته) با مدت و شدت پیش رونده و با رعایت اصل اضافه بار تمرین اجرا شد. به طوری که سرعت در هفته اول برابر ۱۰ تا ۱۸ متر در دقیقه و مدت آن ۱۰-۳۰ دقیقه بود و در هفته آخر سرعت تمرین به ۳۰ متر بر دقیقه و مدت آن ۵۵-۶۰ رسید. برنامه تمرینی  HITنیز در قالب تمرین با الگوی دوره های هفت روزه (شش روز تمرین و یک روز استراحت به منظور جلوگیری از بیش تمرینی) انجام گرفت. بر اساس اصل اضافه بار تمرین به گونه ای اعمال شد که سرعت تمرین در هفته آشناسازی برابر با ۱۰-۱۶ متر در دقیقه و مدت آن یک دقیقه بود و در هفته آخر سرعت تمرین ۳۶-۴۰ متر در دقیقه (معادل حدود ۸۵% Vo۲max) رسید. به گروه های دارونما، گاواژ آب مقطر و به گروه های دارای عناب، گاواژ عصاره عناب با دوز ۶۰۰ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن هر موش، روزانه پس از تمرین ارائه شد. اندازه گیری میزان فعالیت آنزیم های SOD ، GPX و CAT و سطوح MDA و TAC بافت کبد به روش اسپکتروفتومتری و کیت الایزا انجام گرفت. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش های آماری آنوا و آزمون تعقیبی توکی استفاده شد.نتایج: نتایج نشان داد که فعالیت استقامتی شدید و HIT موجب کاهش معنادار میزان MDA شد (۰۵/۰P<). هرچند بر میزان فعالیت آنزیم های ضداکسایشی SOD، GPX و سطوح TAC تاثیر معناداری نداشت (۰۵/۰P>). از سویی، تمرین HIT موجب افزایش معنادار آنزیم CAT شد (۰۵/۰P<). در گروه های دارای گاواژ عناب، تاثیر معناداری بر میزان آنزیم های ضداکسایشی SOD، GPX، CAT، TAC و MDA نداشتند (۰۵/۰P>).نتیجه گیری: به نظر می رسد که تمرینات استقامتی شدید و HIT موجب تعدیل شاخص های اکسایشی و همچنین تمرین HIT، سبب بهبود نشانگر ضداکسایشی CAT در موش های نابالغ می شود.

تمرین استقامتی شدید, تمرین تناوبی شدید, ضداکسایش, مالون دی آلدئید, ضداکسایش تام, عصاره عناب