زینب حسینی - دانشگاه شهید بهشتی

بررسی آثار به جای مانده از متون باستانی ایران، نشان از اهمیت جایگاه دوستی در باورها و اندیشههای ایرانیان باستان دارد. بنابر تعالیم مطرح شده در این متون، رسیدن به جهان مطلوب اهورایی در گرو درک صحیح مفهوم دوستی در آموزه‎های زردشت است. این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است وجوه گوناگون مفهوم دوستی را در متون به ‎جای ‎مانده از ایران باستان بررسی میکند و در پی پاسخ به این پرسش‎ است که انواع دوستی در متون اوستایی و کتیبه‎های هخامنشی چگونه نمود پیدا میکند. یافته‎های پژوهش نشان می‎دهد درگاتها، نمودها و مراتب دوستی از رهگذر دوستی با زردشت و اتصاف به صفات اهورایی (شش امشاسپندان) بیان شده است. زردشت برای پیوستن به این جایگاه مراتبی را ارائه کرده است که بر اساس آن فرد زردشتی در هر مرحله متصف به نمودهای گوناگون دوستی شده و سرانجام به دوستی اهوره‎مزدا نائل میشود. در اوستای جدید، همگام با گسترش مصادیق آموزهها، نمودهای دوستی افزایش یافتهاند. ایزدان و فروهرهای نیکان از آن قبیل هستند که به جمع دوستان اهوره مزدا پیوستهاند و واسطه دستیابی به مقام دوستی با اهوره‎مزدا قرارگرفتهاند. همچنین در توضیح مفهوم سرانجام کار جهان به نقش سوشیانتها اشاره میشود؛ افرادی که دوستان اهوره‎مزدا هستند و سرنوشت نبرد بزرگ به دست ایشان رقم خواهد خورد. طرح مفهوم دوستی در کتیبههای هخامنشی، بر مبنای ایجاد پیوند دوستی با عوامل مزدایی بنا شده است. در این آثار پیامدهای دوستی با راستی‎ و دوستی با دروغ و تاثیر این دو بر سرنوشت سرزمین بیان شده است.

دوستی, متون اوستایی (قدیم و جدید), کتیبههای هخامنشی, ایران باستان