عادله خاور - دانش آموخته دکتری مرتعداری، گروه احیاء مناطق خشک وکوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
مهدی قربانی - دانشیار، گروه احیاء مناطق خشک وکوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
حسین آذرنیوند - استاد، گروه احیاء مناطق خشک وکوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
امیر علم بیگی - استادیار، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، ایران
شهرام خلیقی سیگارودی - دانشیار، گروه احیاء مناطق خشک وکوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

یکی از الزامات اجرایی کردن حکمرانی منابع طبیعی و توانمندسازی بهره برداران مرتع، تحلیل روابط اجتماعی در شبکه اجتماعی بهره برداران است. در این تحقیق تحلیل شبکه اجتماعی بهره برداران مرتع با تاکید بر پیوندهای اعتماد، مشارکت و مشورت در اقدامات مرتع داری، با محاسبه شاخص های سطح کلان شبکه در سه سامان عرفی فسنقر، پروند و ملوند با یکدیگر مقایسه شد. در این تحقیق از روش شبکه کامل (سرشماری) استفاده شده است و در سه سامان عرفی همه بهره برداران مرتع شامل ۱۰۰ نفر به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شده اند. نتایج حکایت از آن دارد که در بین بهره برداران سامان عرفی پروند میزان سرمایه اجتماعی، پایداری روابط و تعادل شبکه با مقدار تراکم ۸/۵۰ درصد در حد متوسط و مشورت در بین آنها با داشتن میزان ۸/۴۳ و ۵/۴۰ برای دو روستای ملوند و فسنقر در حد ضعیفی نهادینه شده است. سرمایه اجتماعی پایین و سرعت کم گردش پیوند اعتماد، مشارکت و مشورت در بین بهره برداران این دو روستا از چالش های مهم در ایجاد ساختار مدیریت مشارکتی و به تبع آن بهبود حکمرانی مرتع در این مناطق است و نیاز به تقویت هرچه بیشتر سرمایه اجتماعی با افزایش اعتمادسازی در شبکه و ایجاد تمایل بهره برداران هر سه سامان عرفی برای مشارکت در فعالیت های مرتع داری برای ایجاد موفقیت در زمینه حکمرانی مرتع دارد. چه بسا در دو روستای ملوند و فسنقر نیاز به تقویت بیشتر روابط اجتماعی و افزایش سرمایه اجتماعی نسبت به روستای پروند است.

اعتماد, تحلیل شبکه اجتماعی, بهره برداران مرتع, مشارکت, سرمایه اجتماعی