غلامرضا مرادی - استادیار گروه مهندسی شهرسازی، دانشگاه سلمان فارسی، فارس، کازرون، ایران
مژگان جوزی - دانشجوی کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج ، یاسوج ، ایران
احمدرضا خواجه - دانشجوی کارشناسی مهندسی شهرسازی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران

در طراحی ساختار ظاهری سکونتگاه های شهری و روستایی عوامل مختلفی ازجمله عامل دین ، فرهنگ و ایدئولوژی های نظام حاکم نقش بسزایی دارند؛ بنابراین در ممالک اسلامی ، ساختار فضاهای جغرافیایی سکونتگاه ها بیشتر تحت تاثیر ایدئولوژی اسلامی بصورت قوانین اتخاذ شده از قرآن، سنت ، فقه ، اجتهاد و اجماع قرار دارد که بخش قابل توجهی از اصول و اهداف دین اسلام و همچنین تاثیرات آن بر سنت شهرسازی مسلمانان، قابل تطبیق با اصول و ویژگی های توسعه پایدار شهری و شاخص های آن در حوزه برنامه ریزی و طراحی شهری می باشد؛ بنابراین به منظور ایجاد و توسعه الگوی جهانی شهر پایدار در بستر فرهنگ اسلامی ، باز تعریف مشخصات اصلی یک شهر پایدار از دیدگاه جهان بینی اسلامی امری ضروری است . بر همین اساس، هدف این پژوهش بررسی و مقایسه اصول و ویژگی های شهر های پایدار و اسلامی و بازتعریف شهرهای پایدار با تاکید بر جهان بینی اسلامی میباشد. این پژوهش اسنادی ، از طریق مطالعات کتابخانه ای و بررسی منابع دست اول و با رویکرد تفسیر فهم مقاصد و انگیزه های اسناد و متون و تحلیل های یک متن در قالب زبان مکتوب و گفتمان نوشتاری انجام شده است . به طور کلی هم شهر های پایدار و هم شهر های اسلامی دارای پارامتر ها و ویژگی های زیست محیطی بهینه و پایدار با مصرف کم انرژی های تجدید ناپذیر و حداقل آلودگی هوا وکره خاکی است ؛ و از نظر عدالت اجتماعی و رفاه نسبی از سطوح دسترسی مناسب به امکانات و خدمات برخوردار است و از نظر کالبد و ساختار دارای فرمی مناسب و ایده آل با اقلیم می باشد و از نظر اقتصادی به دنبال اشتغال زایی و افزایش مهارت ها و فرصت های شغلی در جا معه شهری میباشند با این تفاوت که درشهر اسلامی بعد اجتماعی نسبت به سایر ابعاد شهر پایدار، پررنگ تر و شاید جلوه بیشتری دارد و بشر همه آنچه در دنیای شهری وجود دارد را راه رسیدن به کمال و سعادت اخروی میدانند. نتایج ، حاکی از وجود اشتراکات فراوان ابعاد کالبدی ، اقتصادی ، اجتماعی و زیست محیطی میان شهر های پایدار و شهر های اسلامی است و برای رسیدن به شهری پایدار و اسلامی ، لازم است کشورهای اسلامی در ساخت مورفولوژیک شهرهای خود، تجدید نظر کرده و مسائلی چون انسان گرایی ، معنویت و اخلاق عدالت اجتماعی و توسعه کالبدی را براساس خداگرایی وآخرت بینی در نظر گیرند.

شهراسلامی ، توسعه پایدار، پایداری اجتماعی ، شهرپایدار، عدالت اجتماعی