سیدمهرداد کاظمی - دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران
حمیدرضا کریم زاده - استادیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران
مصطفی ترکش اصفهانی - استادیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران
حسین بشری - استادیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران

خاک از مهمترین مولفه های اکوسیستم های مرتعی است و ارزیابی اثرات ناشی از نحوه مدیریت بر ویژگی های ساختاری و عملکردی اکوسیستم، می تواند راهنمای موثری جهت برنامه های اصلاح و بهره برداری صحیح از مراتع باشد. این مطالعه با هدف، بررسی تاثیر قرق بلندمدت (۳۳ ساله) و چرای تناوبی- استراحتی بر برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک در منطقه نیمه خشک ایستگاه تحقیقات شهید حمزوی حنا واقع در شهرستان سمیرم استان اصفهان انجام گرفت. برای انجام این تحقیق، در هر منطقه شش ترانسکت ۱۰۰ متری و در هر ترانسکت سه پلات ۲ مترمربعی بصورت تصادفی– سیستماتیک مستقر گردید. سپس در هر پلات، دو نمونه مرکب خاک (۴ نقطه راس و مرکز پلات) از دو عمق ۱۰-۰ و ۳۰-۱۰ سانتی متری و در مجموع تعداد ۷۲ نمونه خاک برداشت شد. سپس عوامل اسیدیته، هدایت الکتریکی، کربنات کلسیم، ماده آلی، فسفر قابل جذب، ازت کل، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، درصد رطوبت اشباع، ظرفیت تبادل کاتیونی، درصد ذرات رس، سیلت، شن و شن خیلی ریز در آزمایشگاه تعیین شد. به منظور مقایسه میانگین خصوصیات خاک دو منطقه قرق و چرای تناوبی- استراحتی، از آزمون t مستقل استفاده گردید. نتایج نشان داد که چرای تناوبی- استراحتی، باعث بهبود ویژگی های مورد مطالعه خاک در این مراتع شده است. چرای تناوبی- استراحتی تاثیر معنی داری (۵% = α) بر تمام خصوصیات اندازه گیری شده به جز اسیدیته، درصد رطوبت اشباع، منیزیم، درصد ذرات سیلت، شن و شن خیلی ریز داشته است. به طور کلی نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که چرای تناوبی- استراحتی و استفاده از سیستم های چرایی، علاوه بر کاهش هزینه و کسب رضایت دامداران، در حفظ و سلامت اکوسیستم مناطق نیمه خشک نسبت به قرق بلندمدت موفق تر عمل می کند.

خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک, چرای تناوبی- استراحتی, سیستم چرایی, قرق, مراتع حنا