حمیدرضا عکافی - دانشجوی دکتری، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
حمید اجتهادی - استاد، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
عادل سپهری - استاد، گروه مرتع داری، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

شناخت الگوی پراکنش مکانی گیاهان در توصیف پایداری اکوسیستم، طراحی طرح های مدیریتی و اقدامات حفاظتی و احیایی مفید است. به منظور تعیین الگوی پراکنش برخی از گیاهان پارک ملی قمیشلو، ابتدا ۶ منطقه امن انتخاب شد. سپس تعداد ۳۶۰ کوادرات یک متر مربعی در طول شش ترانسکت به طور سیستماتیک تصادفی مستقر و تعداد پایه های گیاهان مورد نظر در هر کوادرات شمارش گردید. در این مطالعه از شاخص های پراکندگی، خوشه بندی، گرین، لوید و موریسیتا استفاده شد. از آنجایی که تعداد زیادی گونه های گیاهی و با تراکم های مختلف انتخاب شده است، نتایج حاصل از شاخص ها نشان داد که تراکم تاثیری بر نوع الگوی پراکنش ندارد. اعداد حاصل از شاخص گرین الگویی بین دو نوع الگوی پراکنش تصادفی و غیر تصادفی (خوشه ای یا کپه ای) را نشان داد. بنابراین، پیشنهاد می شود به منظور تعیین دقیق نوع الگوی پراکنش از مقادیر حداکثری کپه ای استفاده شود. در بین این شاخص ها، برای شاخص های لوید و موریسیتا مقدار ماکزیمم مشخصی برای الگوی کپه ای تعریف نشده است. بدین منظور، دو فرمول برای تعیین حداکثر کپه ای تعریف شد و نتایج حاصل از شاخص ها طبق آنها تفسیر شد.

الگوی پراکنش, حداکثر کپه ای, شاخص کوادراتی, پارک ملی قمیشلو