حسین بدری پور - کارشناس / سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور
حسین بارانی - دانشیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
سیدمحمود عقیلی - دانشیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
احمد عابدی سروستانی - دانشیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

دامداری یکی از فعالیت هایی است که خانوارهای روستایی به منظور تامین نیازهای خود انجام می دهند. در حوزه آبخیز حبله رود هم به مانند سایر مناطق کشور از قدیم الایام دامداری رواج داشته است. تا چندی پیش به واسطه پتانسیل بالای  کشاورزی و دامداری منطقه، جمعیت زیادی از مناطق مختلف به حبله رود مهاجرت می نمودند  اما به دلایلی سیر مهاجرت معکوس شده است و آمارهای جمعیت شناسی و اقتصادی – اجتماعی حاکی از کاهش بعد خانوار، پیرشدن جمعیت، کاهش باروری، درصد بالای باسواد و به تعبیری تغییرات میزان سرمایه انسانی در خانوارهای منطقه می باشد. دامداری فعالیتی است که نیاز به نیروی کار مستمر دارد و تغییرات سرمایه انسانی ممکن است باعث بروز تغییراتی در وضعیت و شیوه دامداری روستائیان منطقه شود. بدین منظور انجام مطالعه ای در سطح شهرستان های دماوند و فیروزکوه در قسمت شمالی حوزه و ایوانکی و آرادان از قسمت جنوبی حوزه در مورد نقش سرمایه انسانی بر دامداری وابسته به مرتع ضروری به نظر رسید. روش مورد استفاده در این پژوهش، روش میدانی و پیمایشی است که محققان با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته با روایی تایید شده و آلفای کرونباخ ۷۸/۰، به گردآوری اطلاعات پرداختند. میزان وابستگی به مرتع با فاکتورهای تاثیرگذار شامل تعداد اعضاء خانوار، تعداد افراد ذکور خانواده، سن سرپرست خانوار، سطح سواد سرپرست، تعداد افراد با تحصیلات دیپلم و بالاتر، میانگین سنوات تحصیل اعضاء خانوار و سرمایه انسانی خانوار به کمک رگرسیون لجستک اسمی در محیط نرم افزاری SPSS v.۲۲ تحلیل شد. نتایج نشان می دهد که از میان متغییرهای مستقل تنها سن و سطح سواد سرپرست خانوار روی وابستگی به مرتع تاثیر دارند و به میزان ۸/۶ درصد تا ۱۱/۵ درصد متغییرهای مستقل فوق می توانند وابستگی به مرتع را تبیین کنند.

مرتع, روستا, وابستگی, سرمایه انسانی, حبله رود