کارآمدی عقل در ارزش گذاری گزاره های اخلاقی (ریشه یابی منشا حسن و قبح عقلی)
عنوان مقاله: کارآمدی عقل در ارزش گذاری گزاره های اخلاقی (ریشه یابی منشا حسن و قبح عقلی)
شناسه ملی مقاله: JR_AADAB-3-8_004
منتشر شده در در سال 1393
شناسه ملی مقاله: JR_AADAB-3-8_004
منتشر شده در در سال 1393
مشخصات نویسندگان مقاله:
محمد رحیمیان - دانشجوی کارشناسی ارشد کلام و عقاید دانشگاه قرآن و حدیث
علیرضا رحیمیان - دکترای عرفان اسلامی، نویسنده و پژوهشگر
خلاصه مقاله:
محمد رحیمیان - دانشجوی کارشناسی ارشد کلام و عقاید دانشگاه قرآن و حدیث
علیرضا رحیمیان - دکترای عرفان اسلامی، نویسنده و پژوهشگر
نوشتار پیش رو در پی تبیین تحلیلی نو از دیدگاه اندیشمندان شیعه درباره حسن و قبح عقلی است؛ مسئله ای که محل بحث و نزاع گسترده ای در سنت کلام اسلامی بوده است. عدلیه (شامل شیعه و معتزله) به حسن و قبح ذاتی عقلی معتقدند و برخلاف آنها، اشاعره حسن و قبح را شرعی می دانند. این نزاع خاستگاه و تبار معرفتشناختی دارد؛ ریشه نزاع در پذیرش داوری عقل در حیطه احکام اخلاقی از سوی عدلیه و خلع عقل از چنین شانی از سوی اشاعره است. پس از قبول دیدگاه عدلیه، اختلاف هایی درباره تبیین جزئیات آن به چشم میخورد که در نحوه پاسخگویی به شبهات اشاعره نمود پیدا کرده است. برخی از اندیشمندان شیعه برای افعالی چون صدق و کذب، حسن و قبح ذاتی قائل شدهاند، گروهی دیگر حسن و قبح این افعال را به سودمندی یا زیان رسانی آنها وابسته می دانند و عده ای حسن و قبح افعال را پس از سنجش آنها با عدل و ظلم می سنجند و در حقیقت حسن عدل و قبح ظلم را ریشه حسن و قبح افعال می شمارند. در این نوشتار پس از تبیین این سه دیدگاه و ارائه شواهد، نظر سوم به عنوان نظر مختار برگزیده شده است.
کلمات کلیدی: حسن و قبح ذاتی عقلی, حسن عدل, قبح ظلم, حسن صدق, قبح کذب
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1631399/