شعله حاج آقا معمار - دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
فرشاد کیوان بهجو - دانشیار، گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
کیومرث سفیدی - استادیار، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
بهزاد بهتری - دانشجوی دکتری مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی، ساری، ایران

اکوسیستم های زمینی نقش مهمی در تنظیم غلظت گاز گلخانه ای دی اکسیدکربن دارند. تغییر و تخریب اکوسیستم ها قادر به تغییر میزان انتشار این گاز است. هدف از پژوهش، بررسی میزان انتشار دی اکسیدکربن و سرعت معدنی شدن کربن خاک دراثر تغییر کاربری اکوسیستم در ذخیره گاه جنگلی فندقلوی اردبیل بود. به این منظور از مرتع چرا شده، مرتع تخریب شده و زمین زراعی که در مجاور هم قرار داشتند، نمونه برداری خاک از سه عمق۰ تا ۳۰ برداشت شد. انتشار دی اکسیدکربن در جریان انکوباسیون با روش جذب قلیا تعیین شد. بالاترین میزان انتشار دی اکسیدکربن و سرعت معدنی شدن کربن در مرتع چرا شده، عمق ۱۰ تا ۲۰ سانتی متری با مقدار عددی بترتیب ۹۶۸/۰ (mg CO۲ g-۱ soil) و ۰۰۳۱۴/۰ (mol C kg-۱soil d-۱) و کمترین مقادیر در مرتع تخریب شده عمق ۰تا ۱۰ با مقادیر عددی به ترتیب۴۶۹۳/۰(mg CO۲ g-۱ soil)و ۰۰۱۵/۰(mol C kg-۱ soil d-۱)مشاهده شد که تفاوت معنی داری با تمامی اکوسیستم ها در سطوح مختلف عمقی نشان داد. با توجه به نتایج می توان گفت فعالیت میکروارگانیسم ها در تجزیه مواد آلی، در اکوسیستم های مورد بررسی، تفاوت های معنی داری داشتند. پویایی پوشش گیاهی و بازگشت ریشه های ظریف به خاک مرتع چرا شده سبب بالا بودن انتشار گاز شده است. در اکوسیستم زراعی به دلیل شرایط نسبتا مرطوب منطقه و عدم برگشت ماده آلی به خاک، تجزیه ماده آلی غیر قابل دسترس توسط میکروارگانیسم ها سبب کاهش ماده آلی خاک و کم بودن انتشار دی اکسید کربن شده است.

انکوباسیون, جذب قلیا, معدنی شدن کربن, میکروارگانیسم