وحید ایزدی حاجی خواجه لو - کارشناس ارشد علوم گیاهی، گروه زیست شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
یونس عصری - دانشیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
جابر شریفی نیارق - استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران

کور (Cappris spinosa L.) گیاهی موثر در پوشش گیاهی مراتع دشت مغان بوده و نقش قابل ملاحظه ای در بیابان زدایی آن منطقه دارد. در پژوهش حاضر خصوصیات اکولوژیکی این گونه در سه رویشگاه معرف مطالعه گردید. جهت نمونه گیری،در هر یک از مناطق،۳۰ پلات (بدلیل نحوه پراکنش متفاوت گیاه) ۱۰ مترمربعی (بدلیل بزرگی بوته) در مسیر ترانسکت به روش تصادفی–سیستماتیک استقرار یافت. در داخل پلات ها تعداد پایه، سطح پوشش، ارتفاع، طول بلندترین ساقه، بیوماس، طول و عرض برگ و میزان زادآوری اندازه گیری گردید. در هر منطقه ۵-۳ پایه گیاهی به طور تصادفی انتخاب و طول ریشه اندازه گیری شد. برای تشریح خاک در هر رویشگاه، سه نمونه خاک از عمق تجمع ریشه برداشت و برخی از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آنها اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از آنالیز واریانس یکطرفه (ANOVA) در نرم افزار Minitab ver.۱۴ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین سه رویشگاه از نظر سطح پوشش و بیوماس اختلاف معنی داری در سطح ۵ درصد، تراکم و زادآوری در سطح ۱ درصد و طول ریشه در سطح ۱/۰ درصد وجود دارد. اما از نظر ارتفاع بوته، طول بلندترین ساقه و طول و عرض برگ اختلاف معنی داری مشاهده نشد. با استفاده از روش تجزیه مولفه های اصلی (PCA) در نرم افزار Minitab ver.۱۴ مشخص شد، مهمترین عوامل موثر در تراکم، پراکنش و فراوانی؛ بافت خاک، میزان بارندگی و ارتفاع رویشگاه ها می باشد.این گونه خاک های عمیق تا نیمه عمیق با هدایت الکتریکیds/m  ۳/۲ و pH ۹/۷ را برای رشد و استقرار ترجیح می دهد.

آت اکولوژی, آنالیز واریانس, تجزیه مولفه های اصلی, دشت مغان