صادق پورمرادی - عضو هیئت علمی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری
علی اشرف جعفری - استاد، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

با هدف بررسی کیفیت علوفه ۷ رقم شبدر قرمز، طرحی در قالب بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار در مراتع ییلاقی استان مازندران به مدت سه سال (۴-۱۳۸۲) اجرا شد. صفات دیرزیستی، تیپ رشد و عملکرد خشک علوفه ارقام به انضمام هفت صفت کیفی علوفه تولیدی آنها شامل درصدهای: ماده خشک قابل هضم، کربوهیدرات های محلول در آب، پروتئین خام، دیواره سلولی (‍NDF)، دیواره سلولی بدون همی سلولز (‍ADF)، فیبر خام و خاکستر با استفاده از تکنولوژی طیف سنج مادون قرمز نزدیک NIR اندازه گیری گردید. با حاصل ضرب عملکرد علوفه در درصد صفات کیفی، عملکرد پروتئین خام، ماده خشک قابل هضم و کربوهیدرات های محلول ارقام محاسبه شد. داده های هر سال در قالب طرح موصوف تجزیه و تحلیل شدند و در مورد صفات با داده های دو یا سه سال تجزیه اسپلیت پلات در زمان انجام گردید و میانگین های مربوطه توسط آزمون دانکن در سطح ۵ درصد دسته بندی شدند. در سال های ۸۳ و ۸۴ و بر مبنای میانگین دوساله، رقم های ۶۱۸، ۱۷۵۳ و ۳۲۴ بیشترین میزان علوفه را تولید نمودند و از این حیث به عنوان ارقام برتر تحقیق شناخته و معرفی شدند. سه رقم فوق از حیث دیرزیستی و پایداری تولید و کیفیت علوفه تولیدی شرایط مشابهی داشتند. رقم ۱۷۵۳ با منشا ارومیه بدلیل فرم رویشی خوابیده، از منظر حفاظت خاک و جلوگیری از فرسایش، از مزیت نسبی بهتری در مقایسه با دو رقم دیگر برخوردار بود و از این لحاظ بعنوان رقم برتر شناخته و معرفی شد.

شبدر قرمز (Trifolium pratense L.), عملکرد علوفه, پروتئین خام, قابلیت هضم و کربوهیدرات های محلول