پریا کمالی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
رضا عرفانزاده - استادیار، گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران

در تحقیق حاضر اثر برخی فاکتورهای خاکی بر روی تنوع پوشش گیاهی و تنوع بانک بذر خاک بطور همزمان در مناطق قرق و تحت چرا مطالعه شد. نمونه برداری از خاک مراتع حوزه واز در شمال کشور در زمستان ۱۳۸۹ به روش تصادفی-سیستماتیک در طول ۴ ترانسکت در هر یک از مناطق قرق و چراشده انجام شد. در طول هر ترانسکت ۱۰ پلات یک مترمربعی مستقر گردید و نمونه های خاک برای تجزیه فیزیکی و شیمیایی و تعیین تنوع بذرهای بانک بذر خاک از  عمق ۱۰-۰ سانتی متری برداشت و به آزمایشگاه منتقل شدند. نمونه برداری از پوشش گیاهی به روش تخمین در خرداد ۱۳۹۰ از همان پلات ها انجام گردید. فاکتورهای درصد تخلخل، وزن مخصوص ظاهری، درصد رطوبت نسبی، EC، pH، ازت، درصد ماده آلی خاک و درصد سنگ و سنگریزه اندازه گیری شد. سپس شاخص های تنوع گونه ای شانون-وینر و سیمپسون برای پوشش گیاهی و بانک بذر خاک تعیین شدند و مهمترین عوامل تاثیرگذار بر تغییرات تنوع گونه ای با استفاده از روش رگرسیون خطی چندگانه با روش حذف برگشتی مشخص شد. نتایج نشان داد که درصد تخلخل، وزن مخصوص ظاهری و ماده آلی بیشترین تاثیر را بر تنوع بانک بذر منطقه قرق داشتند. از طرفی EC، ازت، ماده آلی، درصد تخلخل خاک و وزن مخصوص ظاهری مهمترین فاکتورهای تاثیرگذار بر تنوع گونه ای بانک بذر منطقه چراشده بودند. بررسی تنوع پوشش گیاهی نیز نشان داد که ماده آلی و ازت مهمترین فاکتورهای تاثیرگذار بر تنوع منطقه قرق بودند، در حالی که در منطقه چراشده فاکتورهای فیزیکی ازجمله وزن مخصوص ظاهری، درصد تخلخل و درصد سنگ و سنگریزه دارای بیشترین تاثیر بر تنوع پوشش گیاهی بودند.

بانک بذر خاک, رگرسیون خطی چندگانه, شاخص تنوع سیمپسون, شاخص تنوع شانون-وینر, عوامل خاکی, واز