حمیدرضا سعیدی گراغانی - نویسنده مسئول، کارشناس ارشد مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران
قدرت اله حیدری - استادیار، گروه مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران
حسین بارانی - استادیار، گروه مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
سید زکریا علوی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشگاه مازندران، ساری، ایران

رویکرد کلی نگر و اکوسیستمی در مدیریت مراتع کشور اقتضا می کند تا تمامی اجزای اکوسیستم و روابط آنها به خوبی شناخته شوند. این شناخت لازمه مدیریت پایدار و برنامه ریزی صحیح در مراتع است. هدف کلی این تحقیق تحلیل همبستگی و تاثیر رعایت شاخص های مدیریت چرایی بر وضعیت و تولید علوفه مراتع در سه نظام بهره برداری شورایی، مشاعی و افرازی سامان های عرفی مراتع ییلاقی دماوند در شهرستان آمل است. در این راستا ۱۵ سامان عرفی انتخاب و با توجه به اهداف و فرضیات تحقیق، ۸۸ پرسش نامه از طریق مصاحبه مستقیم با بهره برداران در منطقه تکمیل شد. ابزار تحقیق برای تعیین وضعیت و تولید علوفه سامان های عرفی نمونه به ترتیب روش چهار فاکتوری تعدیل شده و روش قطع و توزین بود، که به صورت میدانی جمع آوری شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بین هشت شاخص مدیریت چرایی سامان های عرفی با وضعیت و میزان تولید علوفه مرتع رابطه مثبت معنی داری در سطح ۹۹ درصد وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل همبستگی تک تک شاخص های مدیریت چرایی با وضعیت مرتع نشان داد که بین سه نظام رعایت برنامه زمان ورود دام به مرتع، رعایت برنامه زمان خروج دام از مرتع و رعایت تعداد دام مجاز توسط بهره برداران با وضعیت مراتع در سامان های عرفی مختلف رابطه معنی داری وجود ندارد. اما سایر شاخص های مدیریت چرایی با وضعیت مراتع در سامان های عرفی مختلف دارای رابطه معنی داری بود و بیشترین میزان همبستگی مطلق مربوط به رعایت شاخص برنامه قرق در مرتع بود.

وضعیت مرتع, تولید علوفه مرتع, مدیریت چرا, نظام بهره برداری, مراتع ییلاقی دماوند