نعمت اله مددی زاده - دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشگاه آزاد، واحد علوم و تحقیقات تهران
حسین ارزانی - استاد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
قوام الدین زاهدی - استاد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
نجمه فاریابی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

مدیریت صحیح  مراتع و دستیابی به توسعه پایدار مستلزم طراحی یک سیستم جامع مدیریتی است که حرکت در این راستا  متاثر از در اختیار داشتن اطلاعات قوی و مستدل کمی و کیفی از تمام ویژگی های مراتع به ویژه پوشش گیاهی و عوامل تاثیر گذار بر آنهاست. در این مطالعه تاثیر قرق بر پوشش گیاهی مراتع داخل قرق (مرجع) و خارج قرق (بحرانی)، در دو سایت مطالعاتی بررسی، و در هر سایت، مناطق تحت چرا و بدون چرا با یکدیگر مقایسه گردید. با استفاده از روش سیستماتیک- تصادفی، تعداد ۱۶۰ پلات در ابعاد ۵/۱×۲ متر انداخته شد، در داخل هر پلات، درصد پوشش تاجی هر گونه، لاشبرگ، سنگ و سنگریزه و خاک لخت تعیین و گونه های موجود براساس کلاس گیاهی ( I  ، II و III ) برای تعیین تراکم، تفکیک و میزان تولید علوفه خشک اندازه گیری شد. برای بدست آوردن وضعیت مرتع از روش چهار عاملی و برای تعیین گرایش مرتع از ترازوی گرایش استفاده شد. طبق نتایج بدست آمده، در اثر قرق پارامترهایی همانند پوشش لاشبرگ، تولید، درصد تاج پوشش و ترکیب گونه ای کلاس خوشخوراکی I به ترتیب ۷۲/۲۴%، ۴۲/۳۷%، ۶/۲۳% و ۶/۸۰%  نسبت به مناطق خارج قرق افزایش داشته، و در شرایط یکسان درصد خاک لخت، سنگ و سنگریزه، ترکیب گونه ای کلاس III به ترتیب به میزان ۲۹/۳۴%، ۱۶/۱۷% و ۹۶/۲۶% در اثر قرق کاهش یافته است که در تمامی بررسی ها اختلاف میانگین تمامی پارامترها در مناطق داخل و خارج قرق در هر دو سایت مطالعاتی معنی دار شد. بررسی وضعیت و گرایش مرتع نیز حکایت از آن داشت که اعمال پدیده قرق  باعث حرکت و ارتقاء از وضعیت ضعیف به خوب و گرایش نیز از منفی تا ثابت و مثبت گردید.

بحرانی, مرجع, ترکیب گیاهی, قرق, سایت مطالعاتی