محمد متینی زاده - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
محمود گودرزی - کارشناس ارشد پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

پدیده آتش سوزی به شدت می تواند پوشش گیاهی و خاک را تحت تاثیر قرار دهد و از چرخه های مختلف اکوسیستمی جلوگیری کند. میزان فعالیت آنزیم ها شاخص حساسی برای بررسی کیفیت خاک هستند و تغییر در فعالیت آنها می تواند توان اکوسیستم را متاثر نموده و جذب مواد غذایی توسط گیاهان را تغییر دهد. این پژوهش در دو سال در فصل های بهار و پاییز (دو و سه سال پس از آتش سوزی) در مرتع کردان انجام گردید. از عمق ۲۰-۰ سانتی متری خاک نمونه برداری شد. سه آنزیم اسید فسفاتاز، آلکالین فسفاتاز و دهیدروژناز با استفاده از واکنش با سوبسترا و با اسپکتروفتومتر سنجش شدند. نتایج نشان داد که به طور کلی فعالیت آنزیم های خاک در هر دو سال انجام پژوهش در پاییز بیشتر بوده است. اگرچه این تفاوت در خصوص آلکالین فسفاتاز چندان زیاد نبوده است. اما دو سال پس از آتش سوزی فعالیت هر سه آنزیم در منطقه شاهد بیشتر از فعالیت آنها در منطقه آتش سوزی شده بود. علت این کاهش فعالیت در سالهای نخست پس از آتش سوزی می تواند به دلیل از کار افتادن سیستم آنزیمی و افزایش فسفات معدنی در اثر آتش باشد. به طوری که سه سال پس از آتش سوزی روند فعالیت آنزیم های خاک در منطقه آتش سوزی شده، نزدیک شدن به منطقه شاهد و حتی مانند فعالیت آلکالین فسفاتاز و دهیدروژناز بیشتر از آن بوده است. این دو آنزیم شاخص زیستی برای میکروارگانیسم های خاک محسوب می شوند، بنابراین می توان انتظار داشت که افزایش آنها نشان دهنده بالا رفتن ذی توده ی میکروبی منطقه ی آتش سوزی شده باشد.

آتش, آنزیم های خاک, مرتع کردان, پایش