بهزاد بهتری - کارشناسی ارشد مرتع داری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس
قاسمعلی دیانتی تیلکی - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس
فرزانه غلامی - دانشجوی کارشناسی ارشد مرتع داری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس

تنش شوری از عوامل موثر در جلوگیری از جوانه­زنی و استقرار گیاهچه محسوب می­گردد. نمک­ها در روند جوانه­زنی با محدود کردن مقدار آب در دسترس (اثر اسمزی) و یا به سبب صدمات ناشی از ورود یون­ها، در روند متابولیسم (اثر یونی) موثر می­باشند. به­منظور بررسی اثر تنش یونی و اسمزی ناشی از وجود نمک در محیط بذر دو گونه cristatum  Agropyronو Agropyron elongatum از محلول­های ایزواسمزی کلرید سدیم (NaCl) و پلی­اتیلن­گلایکول ۶۰۰۰ (PEG ۶۰۰۰) در سطوح تنش اسمزی صفر، ۴ و ۸ بار برای القاء اثر یونی و اسمزی استفاده شد. آزمایش فاکتوریل (۳×۲×۲) در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و ۵۰ بذر در هر تکرار انجام شد. درصد جوانه­زنی، سرعت جوانه­زنی، طول ساقه­چه و شاخص بنیه بین دو گونه Agropyron با افزایش سطح اسمزی تنش، روند کاهشی معنی­داری را نشان دادند. به­طوری­که تنها طول ریشه­چه بین سطوح تنش صفر و ۴ بار تفاوت معنی­داری نشان نداد. محلول­های ایزواسمزی NaCl و PEG ۶۰۰۰ در گونه A. cristatum تفاوت معنی­داری نشان نداد، ولی در گونه A. elongatum بین این دو محلول تفاوت معنی­داری (۰.۰۵>P) مشاهده شد. این مطالعه نشان داد PEG ۶۰۰۰ به­عنوان القاگر عامل اسمزی شوری، اثر بازدارندگی بیشتری نسبت به محلول NaCl به­عنوان عامل یونی داشت. هر چند، با افزایش سطح تنش از شدت متوسط به زیاد، بر میزان سمیت یونی اضافه شد. این بررسی نشان داد که گونه A. elongatum به لحاظ مقاومت به شوری از گونه A. cristatum مقاومتر است.

شوری, اثر یونی, اثر اسمزی, پلی اتیلن گلایکول ۶۰۰۰, Agropyron elongatum وA. cristatum