روجا صفائیان - استادیار، بخش مدیریت مناطق بیابانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
حسین آذرنیوند - دانشیار، گروه احیای مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

گیاه جاشیر  Prangos ferulacea (L.) Lindlبه­عنوان یکی از بهترین گیاهان مرتعی ایران، گونه غالب جاشیرزاران ایران را به خود اختصاص داده است. برداشت­های رقابتی، عدم توجه به شرایط رویشی و رویشگاهی این گیاه، اختلال در امر زادآوری و نیز تخریب زیستگاه آنرا موجب شده است. از آنجایی­که تکثیر این گیاه در زیستگاه طبیعی از طریق بذر صورت می­گیرد، با توجه به خواب عمیق بذر در خانواده چتریان، بررسی روش­های مختلف شکست خواب بذر در این گیاه، برای حفاظت از این گونه، ضروری می­باشد. در این تحقیق به­منظور تعیین روشهای مناسب شکست خواب بذر تاثیر فاکتورهای تاریکی، روشنایی، سرمادهی، شستشو و دما، بر شکستن خواب بذرهای جمع­آوری شده جاشیر استان فارس مورد مطالعه قرار گرفت. این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با ۵ تیمار و ۳ تکرار انجام شد. نتایج بدست­آمده نشان داد که روشنایی، سرمادهی و دمای۱۰ درجه سانتی­گراد در مقایسه با سایر تیمارها در شکست خواب بذر گیاه جاشیر دارای تاثیرگذاری معنی­داریست. این امر در عین حال می­تواند از جنبه کم­خطر و ارزان­تر بودن و همچنین احتمال آسیب رسانی کمتر به جنین در مقایسه با کاربرد مواد شیمیایی و به خصوص اسید حائز اهمیت باشد و کاربرد آنرا مناسبتر نماید.

بذر, جوانه زنی, شکست خواب و جاشیر