عباسعلی حسین خانزاده - دانشیار گروه روان شناسی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران abbaskhanzade@gmail.com
محبوبه طاهر - استادیار گروه روانشناسی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران
سیده زهرا سیدنوری - کارشناس ارشد روانشناسی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
زهره حبیبی - کارشناس ارشد روانشناسی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
فاطمه بهزادفر - کارشناس ارشد روانشناسی، دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات گیلان، رشت، ایران
حاتم محمدی - کارشناس ارشد روانشناسی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

اضطراب امتحان حالت تنشی است که می تواند به کاهش عملکرد تحصیلی، ضعف در یادگیری و کاهش سطح نمره های درسی منجر گردد. پژوهش حاضر باهدف بررسی رابطه خودنظم دهی تحصیلی و مسئولیت پذیری با اضطراب امتحان در دانش آموزان دختر دبیرستانی انجام شد. طرح پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر شهرستان رشت در سال تحصیلی ۹۴-۱۳۹۳ بود که از میان آن ها نمونه ای به حجم ۱۲۸ نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و به مقیاس های خودنظم دهی تحصیلی (کانل و ریان، ۱۹۸۷)، مسئولیت پذیری (کردلو، ۱۳۸۹) و اضطراب امتحان (ابوالقاسمی و همکاران، ۱۳۷۵) پاسخ دادند. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین اضطراب امتحان با نمره کل خودنظم دهی تحصیلی و خرده مقیاس های خودنظم دهی درونی و انگیزش درونی رابطه منفی و با خرده مقیاس خودنظم دهی بیرونی رابطه مثبت وجود دارد (۰۵/۰>p). همچنین نتایج نشان داد که بین اضطراب امتحان با خرده مقیاس های احساس امنیت، حرمت خود، احساس تعلق و مسئولیت پذیری (تعهد درونی) رابطه منفی وجود دارد (۰۵/۰>p). نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد از میان متغیرهای پیش بین خرده مقیاس های مسئولیت پذیری (تعهد درونی)، خودنظم دهی درونی و انگیزش درونی می توانند به طور سلسله مراتبی ۳۵ درصد از تغییرات اضطراب امتحان در دانش آموزان دختر را به طور معنادار پیش بینی کنند؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت که با تقویت خودنظم دهی تحصیلی و مسئولیت پذیری می توان اضطراب امتحان را مدیریت کرد.

Keywords: Academic self-regulation, responsibility, Anxiety, female students