مصطفی محمدی ده چشمه - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
سهراب قائدی - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
فرشته شنبه پور - دانشجوی دکترای گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

یکی از نگرانی های جامعه انسانی درباره تغییراتی است که در اثر گرمایش زمین موجب تغییر در پارامترهای اقلیمی می­ شود. با توجه به این مهم که تغییرات اقلیمی بر همه بخش ها اثر می گذارد، بررسی پیامدهای حاصل از این تغییرات نیازمند بررسی همه جانبه تمام بخش ­ها و عوامل موثر با یک رویکرد سیستمی است. هدف پژوهش حاضر شناسایی پیامدهای ناشی از تغییرات اقلیمی در شهر اهواز می­ باشد. در این راستا ابتدا روند تغییرات پارامترهای اقلیمی تحلیل شده، سپس با استفاده از رویکرد پویایی سیستم به مدل­ سازی پیامدهای ساختاری تغییرات اقلیمی در شهر اهواز پرداخته شد. داده های پژوهش شامل آمار دما، بارش، رطوبت نسبی، سرعت باد برای یک دوره ۳۰ ساله (فصلی و سالانه)، ایستگاه سینوپتیک اهواز از سازمان هواشناسی کشور تهیه و با استفاده از آزمون آماری من-کندال مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش که مبتنی بر رویکرد سیستمی است، فاکتورهای اثرگذار و اثرپذیر دخیل در موضوع و ارتباطات بین آن ها از طریق حلقه ­های علی و معلولی در نرم ­افزار Vensim مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد که طی روند ۳۰ سال (۱۳۹۹-۱۳۷۰) تغییرات اقلیمی بر شهر اهواز در وجه افزایش دما و کاهش بارش، افزایش رطوبت نسبی و کاهش سرعت باد خود را نشان داده است. نتایج حاصل از مدل­ سازی کیفی و بررسی رابطه علی و معلولی نشان داد که تغییرات اقلیمی در شهر اهواز اثرات مستقیمی بر بخش های مختلف منابع آبی، تولیدات کشاورزی، مصرف انرژی داشته و متغیرهای (کاهش ذخایر آب در بالادست، امواج گرمای شدید) مهم ترین نقاط اهرمی مدل می باشند. همچنین نتایج گویای این واقعیت است که تغییرات اقلیمی در بعد زیست محیطی، پیامدهای شدیدتری در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را به دنبال دارد. پیامدهای مختلف دارای تعاملات پیچیده­ای با یکدیگر هستند به­ نحوی که ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، زیست­ محیطی و سیاسی را تحت تاثیر قرار داده و در نهایت اثرات یکدیگر را بر روی کاهش کیفیت زندگی و افزایش مهاجرت­ های اقلیمی تشدید می­ نمایند.

تغییرات اقلیمی, آزمون من کندال, پویایی سیستم, نرم افزار ونسیم, شهر اهواز