مرتضی اکبرزاده - استادیار پژوهش موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور.
محمدرضا مقدم - استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
عادل جلیلی - استاد پژوهش موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
محمد جعفری - استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
حسین ارزانی - استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

عدم رعایت تعادل دام و مرتع و بهره برداری بیش از حد در بسیاری از مراتع ایران، موجب تخریب این منابع شده و صدمات جبران ناپذیری به پوشش گیاهی و خاک وارد نموده است. قرق به عنوان یکی از روشهای اصلاح مرتع در بهبود وضعیت این مراتع موثر می باشد. در این بررسی تاثیر قرق ۲۴ ساله در تغییرات پوشش گیاهی مراتع منطقه کوهرنگ مورد مطالعه قرار گرفت. بررسی ها در دو سال ۱۳۸۲ و ۱۳۸۳ انجام شده و از مولفه های گیاهی در داخل و بیرون قرق اندازه گیری بعمل آمد. نتایج نشان دادند که کل پوشش تاجی گونه ها در داخل قرق به طور معنی دار زیادتر از بیرون قرق بود P<۰.۰۱)). پوشش گندمیان و پهن برگان علفی در داخل قرق بیشتر P<۰.۰۱)) ولی پوشش بوتهایها با بیرون قرق تفاوت معنی دار نداشت (P>۰.۰۵). بیش از نیمی از پوشش تاجی داخل قرق را گونه های کلاس I و II و حدود ۹۵ درصد پوشش بیرون قرق را گونه های کلاس III  تشکیل می دادند. تقریبا بیشتر گونه های علفی کلاسI و II در بیرون قرق کم و یا نایاب بوده و پوشش آنها به طور معنی دار کمتر از داخل قرق بود. گونههای Klucia odoratassima ،Scorzonera calyculataو Delphinium cyphoplectrum به ترتیب بیشرین مقدار پوشش را نسبت به بقیه پهن برگان علفی در داخل قرق دارا بودند. در مجموع حدود ۳۸ درصد تولید داخل قرق و حدود ۲/۱ درصد تولید بیرون قرق به گونه های کلاس های I و II تعلق داشت. زادآوری در تعداد کمی از گونه ها مشاهده شد و بیشترین مقدار زادآروی درگونه Astragalus adscendens و در بیرون قرق ثبت شد. در داخل قرق بقایای گیاهی زیادتر از بیرون قرق و خاک لخت کمتر از آن بود P<۰.۰۱)). وضعیت مرتع در داخل قرق خوب و در بیرون آن خیلی فقیر بود. به طور کلی قرق موجب افزایش گونه های علوفه ای گردیده و مزایای یک مرتع خوب را در شرایط تخریب روز افزون مراتع منطقه، بیشتر به نمایش گذاشت.

پوشش تاجی, تراکم, قرق, تولید, بقایای گیاهی, کوهرنگ