حسین وحیدی - گروه پژوهشی محیط زیست، پژوهشکده محیط زیست، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فن آوری پیشرفته، کرمان، ایران
مجید رمضانی مهریان - گروه مطالعات محیطی، پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی (سمت)، تهران، ایران
حسین خسروی - گروه آموزشی طراحی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران، ایران
آزاده علی حسینی - گروه آموزشی طراحی شهری، دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
امین جلایر - گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران

سابقه و هدف: توسعه زیرساخت های لازم برای بهبود قابلیت پیاده روی (پیاده رهواری) در مناطق شهری نقش مهمی در توسعه پایدار شهری دارد و از جنبه های مختلف محیط زیستی، سلامت عمومی و عدالت اجتماعی می تواند باعث بهبود کیفیت زندگی در شهر شود. بر این اساس هدف این مطالعه معرفی شاخصی برای ارزیابی قابلیت پیاده روی با رویکرد توسعه شهر پایدار در منطقه ۱۶ شهرداری تهران به عنوان یکی از سبزترین مناطق شهری تهران بود.مواد و روش ها: در این مطالعه از روش تحقیق اسنادی، به مطالعه و جمع آوری معیارها، کیفیت ها، ویژگی ها و متغیرهای کالبدی، عملکردی و فضایی محیط انسان ساخت موثر بر پیاده روی در منطقه ۱۶ شهرداری تهران پرداخته شده است. سپس با استفاده از تحلیل مکانی GIS و ارجحیت بندی شاخص ها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی به قابلیت پیاده روی بخش های مختلف منطقه مورد ارزیابی قرارگرفته است.نتایج و بحث: معیارهای موثر بر پیاده روی در منطقه ۱۶ شهر تهران در ۹ دسته اصلی و ۳۰ زیر معیار به حالت ساختار سلسله مراتبی دسته بندی و اطلاعات مکانی و فضایی آن ها گردآوری شد. تنوع و طیف وسیع شاخص های مورد ارزیابی تحلیل جامعی از وضعیت موجود را نتیجه می دهد که می توان آن را یکی از نقاط قوت این مطالعه دانست. هر یک از این شاخص ها برای منطقه موردمطالعه مورد تحلیل و وضعیت قابلیت پیاده روی در منطقه ۱۶ شهرداری تهران بر اساس هر یک از شاخص های موردبررسی قرار گرفت. با استفاده از ارجحیت بندی معیارهای بر اساس نظر خبرگان و روی هم گذاری لایه های مختلف درنهایت نقشه درجه قابلیت پیاده روی (پیاده رهواری) و نقشه درجه قابلیت پیاده روی شبکه معابر در سطح منطقه ۱۶ شهرداری تهران به دست آمد. بر نتایج به دست آمده ارزش فضایی به ترتیب در محلات خزانه، نازی آباد و باغ آذری بیشترین مقدار را نشان می دهد. علاوه بر این به ترتیب خیابان های بخارایی، خیابان مدائن، خیابان رجایی و خیابان مجاور بوستان بعثت عنوان محورها با بالاترین میزان پیاده رهواری منطقه را به خود اختصاص می دهند.نتیجه گیری: محورهای پیاده رهوار مشروط بر بررسی های تفصیلی ترافیک، بهترین مکان ها برای تعریف پیاده راه و یا سبز راه های شهری شناسایی شدند و ازآنجاکه این محورها حجم ترافیک پیاده بالایی را به خود اختصاص می دهند اهمیت توجه به نیازهای انسان پیاده در آن ها بسیار حائز اهمیت است. سه محله نازی آباد، علی آباد شمالی و خزانه به عنوان سه منطقه مناسب برای توسعه محورهای پیاده رهوار منطقه شناسایی و جهت تمرکز بیشتر شهرداری منطقه معرفی شدند.

توانایی پیاده روی, منطقه شهری, ArcGIS, تحلیل سلسله مراتبی, شهرداری تهران