ابوالفضل قنبری - دانشیار گروه پژوهش های جغرافیایی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
موسی واعظی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، رشته برنامه ریزی آمایش سرزمین، گروه پژوهش های جغرافیایی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
رحیمه رستمی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، رشته سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
مائده باکویی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، رشته سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

توسعه و گستردگی شهرها از عوامل اصلی در تغییرات کاربری اراضی است که عدم توجه به آن سبب مشکلات زیست محیطی، اقتصادی- اجتماعی شده است. از این رو، تحقیق حاضر به بررسی تطبیقی توسعه شهری و تغییرات کاربری اراضی در دو کلان شهر تبریز و کرج در بازه ی زمانی ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۷ پرداخته است. پژوهش از نظر نوع کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش شی گرا و مدل هلدرن استفاده شده است. نتایج تحقیق نمایانگر رشد سریع تر کرج نسبت به تبریز می باشد؛ به طوری که تبریز ۲/۴ درصد و کرج ۷ درصد توسعه پیدا کرده است و این توسعه در بازه های تعیین شده به ترتیب ۵/۱، ۲ و ۵/۰ درصد در تبریز و ۴، ۲ و ۱ درصد در کرج می باشد. در کرج مراتع با بیشترین تخریب (۱۰ درصد)، و در تبریز کاربری مختلط باغی و زراعی با ۵/۴ درصد بیشترین تخریب را داشته است. نتایج مدل هلدرن نشان می دهد که رشد کرج صد درصد از رشد جمعیت پیروی کرده است و رشد بالای جمعیت اثر رشد بدقواره شهری را خنثی کرده است و در تبریز ۵۵/۰ درصد از رشد، ناشی از افزایش جمعیت و ۴۵/۰ درصد از رشد، ناشی از رشد بی قواره شهری می باشد.

توسعه شهری, تغییر کاربری اراضی, روش شی گرا, مدل هلدرن, تبریز, کرج