فاطمه مشهدی - دانشجوی دکتری، فیریولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
حمیدرضا خزاعی - گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
محمدرضا رمضانی مقدم - بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

به منظور بررسی تاثیر کم آبیاری در زمان های مختلف بر برخی ویژگی های فیزیولوژیک و کارایی مصرف آب گیاه چای ترش در دو روش کاشت، آزمایشی مزرعه‎ای به صورت اسپلیت پلات یا کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کاشمر در دو سال زراعی ۹۵-۱۳۹۴ و ۹۶-۱۳۹۵ انجام شد. تیمارهای آزمایش آبیاری به عنوان کرت اصلی در هفت سطح (تامین ۱۰۰ درصد نیاز آبی (I۱۰۰)، ۸۰ درصد نیاز آبی از هشت برگی تا اواخر گلدهی (I۱۸۰)، ۸۰ درصد نیاز آبی از هشت برگی تا اوایل گلدهی (I۲۸۰)، ۸۰ درصد نیاز آبی از اوایل تا اواخر گلدهی (I۳۸۰)، ۶۰ درصد نیاز آبی از هشت برگی تا اواخر گلدهی (I۱۶۰)، ۶۰ درصد نیاز آبی از هشت برگی تا اوایل گلدهی (I۲۶۰)، ۶۰ درصد نیاز آبی از اوایل تا اواخر گلدهی (I۳۶۰) و روش کاشت به عنوان کرت فرعی در دو سطح (نشاءکاری و کشت مستقیم) بودند. نتایج نشان داد که محتوای نسبی آب برگ تنها تحت تاثیر کم آبیاری و روش کاشت و عملکرد دانه تنها تحت تاثیر کم آبیاری قرار گرفت. محتوای نسبی آب برگ در روش کاشت نشائی بیشتر از کاشت مستقیم بود. بیشترین محتوای نسبی آب برگ (۶۶/۸۴ درصد)، عملکرد دانه (۵۴/۶۶۷ کیلوگرم در هکتار) و کاسبرگ (۷۳/۳۹۲ کیلوگرم در هکتار) در تیمار I۱۰۰ حاصل شد که برای عملکرد دانه و کاسبرگ اختلاف معنی داری با تیمار I۱۸۰ مشاهده نشد. اثر متقابل یا برهمکنش کم آبیاری و روش کاشت نشان داد که نشاءکاری توانست سبب بهبود میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کاروتنوئید، پرولین، عملکرد کاسبرگ و کارایی مصرف آب دانه و کاسبرگ در اکثر سطوح آبیاری گردد. بیشترین میزان کارایی مصرف آب دانه (۱۵/۰ کیلوگرم بر مترمکعب) و کاسبرگ (۰۸/۰ کیلوگرم بر مترمکعب) در تیمار I۱۶۰ و روش کاشت نشائی حاصل شد و تیمار I۱۸۰ و روش کاشت نشائی در جایگاه بعدی قرار داشت. با توجه به نتایج حاصله، آبیاری به میزان ۸۰ درصد نیاز آبی از مرحله هشت برگی تا اواخر گلدهی و کشت نشائی به عنوان شیوه مدیریت مناسب جهت دستیابی به عملکرد مطلوب و حفظ منابع آب در منطقه مورد مطالعه مناسب به نظر می رسد.

تنش خشکی, کاروتنوئید, محتوای نسبی آب برگ, نشاءکاری