سمانه قربی - دانشجوی دکتری زراعت گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
علی عبادی - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
سعید خماری - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
مسعود هاشمی - استاد گروه علوم خاک، فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه ماساچوست، آمریکا.

گنجاندن حبوبات در سیستم های زراعی برای مدیریت پایدار سیستم های کشاورزی و کاهش نیاز به مصرف کود نیتروژن در تولید ذرت ضروری است. از این رو آزمایشی با هدف بررسی تاثیر تراکم های مختلف باقلا (۲۰، ۳۵، ۴۰ و ۸۰ بوته) در تناوب با ذرت علوفه ای و کاربرد سطوح مختلف نیتروژن بر پایه ی اوره (صفر، ۱۰۰، ۲۰۰ و ۳۰۰ کیلوگرم در هکتار) بر خصوصیات علوفه ی ذرت مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه ی مرکب نشان داد که تراکم باقلا بر عملکرد دانه، تعداد و وزن خشک گره در ریشه، وزن خشک ریشه، ارتفاع بوته، شاخص کلروفیل و شاخص باروری در باقلا معنی دار بود. بر اساس نتایج مقایسات میانگین تراکم ۸۰ بوته باقلا با میانگین ۵/۳۷۶ گرم در مترمربع دارای بیشترین عملکرد دانه بود. بیشترین شاخص کلروفیل نیز، در تراکم ۸۰ بوته باقلا با میانگین ۸/۳۵ مشاهده شد و تراکم ۸۰ و ۴۰ بوته باقلا به ترتیب با میانگین ۸/۱۶۷۶ و ۱/۱۵۶۵ دارای بیشترین شاخص باروری بودند. همچنین، اثر متقابل تراکم باقلا و کود نیتروژن بر تعداد برگ در بوته، ارتفاع بوته، شاخص کلروفیل، کارایی جذب نیتروژن و عملکرد خشک علوفه در ذرت علوفه ای معنی دار شد. بر اساس مقایسات میانگین، تراکم ۴۰ بوته باقلا + ۲۰۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار دارای بیشترین عملکرد خشک علوفه ذرت با میانگین ۳/۲ کیلوگرم در مترمربع ، بیشترین ارتفاع بوته با میانگین ۸/۱۷۵ سانتی متر و بیشترین شاخص کلروفیل با میانگین ۲/۴۶ بود. تراکم ۳۵ بوته باقلا + ۳۰۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار با میانگین ۳/۱۶ درصد نیز، دارای بیشترین شاخص برداشت پروتئین در ذرت علوفه ای بود.

حبوبات, سیستم بدون شخم, کارایی جذب نیتروژن, کود شیمیایی