نازنین فرهودیان - دانشجوی دکتری طراحی شهری، گروه شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
اکبر عبداله زاده طرف - استادیار گروه شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.(نویسنده مسئول)taraf_۱۹۸۱@iaut.ac.ir
آرش ثقفی اصل - استادیار گروه شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
مرتضی میرغلامی - دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی، تبریز، ایران.

فضاهای خرید در شهر تبریز، در طی زمان الگوهای ساخت متنوعی را از بازار تا خیابان تجاری و در دو دهه اخیر مال ها تجربه کرده اند. با توجه به اهمیت جایگاه شهروندان به عنوان مصرف کنندگان فضاهای تجاری در تعیین مسیر استراتژی های توسعه فضاهای خرید، هدف از انجام این پژوهش ارزیابی ترجیحات شهروندان نسبت به الگوهای ساخت فضاهای خرید شهری تعیین گردید. پژوهش حاضر با روش میدانی و از نوع مورد پژوهی در سال ۱۴۰۱ در جامعه آماری شهروندان تبریز انجام گردید. ابتدا با انجام مطالعات میدانی الگوهای ساخت فضاهای خرید تبریز مورد شناسایی قرار گرفت. سپس برای تعیین نمونه موردی مطالعه، ۱۵ فضای خرید از میان ۸ الگوی ساخت شناسایی شده انتخاب گردید. داده های جمع آوری شده از طریق ابزار پرسشنامه، با نرم افزار SPSS و آزمون فریدمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های حاصل از پژوهش بیانگر این است که پنج فضای خرید ولیعصر، لاله پارک، اطلس، تربیت و شریعتی (شهناز) از نظر پاسخگویان به ترتیب از اولویت بیشتری برخوردار هستند. علاقه مندی و ترجیح مردم بیشتر به سمت فضاهای خرید با الگوی ساخت پیاده راه، مال و خیابان تجاری است. الگوهای ساخت میدان بازار، بازار زیرزمینی، پل بازار در این میان نتوانسته اند رتبه مناسبی را کسب کنند. با استناد به نتایج حاصل از پژوهش می توان گفت به کارگیری الگوی ساخت مال به صورت مستقل و ایزوله از بافت شهری؛ کپی برداری از مصادیق بین المللی بدون هیچ گونه پیوند با زمینه و بستر موجود محسوب می شود. برای اینکه فضاهای خرید امروزی بتوانند از پس وظیفه اشان در قبال ایفای نقش به عنوان فضای شهری به درستی برآیند لازم است که اتصالات و ارتباطات خود را با فضاهای خرید اصیل حفظ نمایند. بنابراین مکلف کردن بخش خصوصی از جانب مدیریت شهری در ساخت فضاهای خرید در اتصال با بافت شهری پیرامون از طریق الگوهای ساخت پیاده راه و خیابان تجاری، می تواند گسست ایجاده شده در تجربه خرید از شهر را ترمیم نماید.

الگوی ساخت, فضای خرید, ترجیحات, مال, تبریز