محمد مبارکی - . استادیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد
سیدعلیرضا افشانی - دانشیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد
سهیلا کردعلیوند - کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی دانشگاه یزد

تعهد اجتماعی به وضعیتی احساسی، شناختی و رفتاری اطلاق می شود که از مهم ترین عوامل ایجاد نظم و ثبات اجتماعی در جوامع است و ازطریق ایجاد حس وفاداری و التزام در قبال جمع، قواعد، نقش ها، هنجارها و ارزش ها، باعث می­شود فرد با انتظارات دیگران سازگاری یابد، هرچند برای فرد مستلزم صرف هزینه است. این مقاله به تحلیل رابطه بین تعهد اجتماعی و بزهکاری می پردازد و درصدد بررسی سازوکار­های تاثیرگذار تعهد اجتماعی بر بزهکاری نوجوانان است. برای این منظور، با استفاده از روش پیمایش، ۴۰۲ نفر از دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهرهای خرم­آباد و یزد در سال تحصیلی ۱۳۹۵-۱۳۹۶ با روش خوشه­ای چندمرحله­ای ارزیابی شده­اند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به دست آمده و ابزار جمع­آوری اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته بوده است. داده ها با استفاده از نرم افزارهای اس.پی.اس.اس و آموس تجزیه و تحلیل شده­اند. نتایج آزمون هم بستگی نشان داد که بین متغیرهای تعهد اجتماعی و بزهکاری رابطه منفی و معنی­داری وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل معادلات ساختاری نیز حاکی از آن است که متغیرهای تعهد اجتماعی، غضب اخلاقی و بی هنجاری بیشترین تاثیر را در تبیین متغیر بزهکاری دارند، به طوری که متغیرهای غضب اخلاقی و بی هنجاری رابطه مثبت و معنی­داری با بزهکاری نشان دادند.

واژگان کلیدی: بزهکاری, تعهد هنجاری, غضب اخلاقی, احساس بی هنجاری, اختلال هنجاری