عبدالمجید میهن خواه - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.
معصومه حافظ رضازاده - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.
محمودرضا انوری - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.

مناطق آزاد تجاری - صنعتی به عنوان محرک توسعه اقتصادی در بسیاری از کشورها در نهایت منجر به توسعه و رفاه اجتماعی مردم منطقه می­شود. لذا هدف پژوهش حاضر سنجش اثرات منطقه آزاد تجاری - صنعتی بر عدالت اجتماعی در شهر چابهار است. پژوهش تحلیلی حاضر به لحاظ هدف از جمله تحقیقات کاربردی بوده است و روش بررسی آن پیمایشی است. گردآوری اطلاعات به دو روش مطالعات کتابخانه ­ای و مطالعات میدانی (پرسشنامه) صورت گرفته است. جامعه آماری شامل ساکنان شهر چابهار (۱۰۶۷۳۹ نفر) که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه و تعداد (۳۸۲ نفر) انتخاب شد. در این پژوهش پرسشنامه­ ها نیز بر حسب تسهیم درصد در نواحی چهارگانه شهر چابهار بر حسب نسبت جمعیت توزیع گردید. تجزیه و تحلیل داده ­ها با استفاده از نرم ­افزار­های (SPSS)، (AMOS) و شاخص ترکیبی توسعه انسانی (HDI)، انجام شده است. نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد که بین متغیر منطقه آزاد تجاری- صنعتی، و بعد عدالت اجتماعی، رابطه مثبت و معنی­ داری در سطح اطمینان ۹۹ درصد وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون، به شیوه گام به گام نشان داد ۹۵ درصد تغییرات متغیر وابسته (عدالت اجتماعی) به وسیله متغیر مستقل (منطقه آزاد تجاری- صنعتی)، تبیین می­ شود. همچنین نتایج مدل ساختاری تحقیق به کمک نرم ­افزار AMOS حاکی از معنی­ دار بودن روابط بین شاخص­ های عدالت اجتماعی می­ باشد. در نهایت نتایج شاخص ترکیبی توسعه انسانی (HDI) نشان داد در بین نواحی چهارگانه شهر چابهار، ناحیه دو با میزان برخورداری (۸۱/۴) در وضعیت نیمه برخوردار و نسبت به سایر نواحی وضعیت بهتری دارد.

مناطق آزاد تجاری- صنعتی, عدالت اجتماعی, نواحی شهری, چابهار