شروین ترقی خواه - شرکت سیالات حفاری پارس
مجتبی کلهر محمدی - کارشناسی ارشد مهندسی نفت
کوروش طهماسبی نوترکی
فاروق مسگری - کارشناسی ارشد مهندسی اکتشاف
جواد خاکسار بلواجی - کارشناسی ارشد مهندسی شیمی

دشت آبادان یک پهنه حد واسط وسیعی بین پلتفورم عربستان در جنوب غربی و فروافتادگی دزفول در شمال شرقی بشمار می آید. این ناحیه از دیدگاه ذخایر هیدروکربوری حایز اهمیت فراوانی است و در بخش جنوب غربی کمربند چین خورده زاگرس (جنوب غرب ایران) واقع شده است [۱]. در این مقاله به بررسی دستاوردهای اجرای تکنولوژی پایداری دیواره چاه در یکی از چاه های اکتشافی دشت آبادان اشاره شده است. مطابق برنامه در این چاه اکتشافی، بعد از راندن لوله جداری "۸/۳ ۱۳ در عمق ۱۸۸۵ متری، برنامه حفاری حفره "۱۲ تا عمق ۳۰۶۱ متری در دستور کار قرار گرفت. در این مرحله عملیات مغزه گیری و سپس ادامه حفاری تا عمق ۳۴۰۰ متری انجام شد. به دلیل مشاهده شیل های ریزشی فراوان تا حدود ۸۰ درصد در گردش سیال حفاری بروی الک لرزان و درون نمونه های زمین شناسی، این امر سبب چالش در عملیات حفاری، عملیات  پیمایش چاه، تراش و شستشوی مکرر، گیر مکرر لوله ها و عدم امکان نمودارگیری شد.  با توجه به فعال شدن لایه های شیلی، استفاده از سیال حفاری پایه روغنی بعنوان یکی از گزینه ها جهت ادامه حفاری و پایداری دیواره چاه پیشنهاد گردید. از طرفی به منظور رعایت موازین زیست محیطی، کاهش هزینه های ساخت سیال و مدیریت پسماند، جایگزینی سیال پایه روغنی با استفاده از تکنولوژی های نوین در سیال حفاری پایه آبی، مورد بحث و بررسی قرار گرفت. پس از بررسی وضعیت چاه و مشکلات موجود در حفاری، استفاده از تکنولوژی های نوین پایداری شیمیایی چاه از طریق استفاده از افزایههای ویژه شیمیایی شرکت سیالات حفاری پارس مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. این افزایه ها با هدف ایجاد مکانیزم های مختلفی از قبیل ارتقاء پایداری دیواره چاه، کاهش میزان شیل های ریزشی و به صورت کپسول درآوردن  رس حفاری شده به منظور جلوگیری از تغییرات شدید خواص سیال حفاری به کارگرفته شد. پس از استفاده از افزایه های مذکور، نتایج این آزمایش میدانی نشان داد که تکنولوژی های نوین به کار رفته سبب بهبود شرایط عملیاتی از جمله عدم اثر نامطلوب بر روی خواص رئولوژیکی سیال حفاری، عدم تاثیر نامطلوب در میزان صافاب در شرایط   API و شرایط دما فشار بالا   ، کاهش میزان درصد رس   به اندازه ۱۰ درصد، کاهش میزان هرزروی های جزیی بین ۵۰ تا ۱۰۰ درصد، کاهش شیل های ریزشی از ۸۰ درصد به ۵ درصد، بهبود شرایط در زمان پیمایش چاه، امکان راندن ابزارهای نمودارگیری و ادامه حفاری شد.

پایداری دیواره چاه, سازندهای شیلی, سیال حفاری, شیل ریزشی, بازدارنده های شیلی