فرخ توکلیان - کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، موسسه جهاد نصر
محمدعلی رحیمی جمنانی - کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، مهندسین مشاور آب خاک تهران
نجمه نیکبخت - کارشناسی آبیاری ، مهندسین مشاور آب خاک تهران

شبکه آبیاری و زهکشی دشت آزادگان در سطح ۲۹۸۲۴ هکتار در حد فاصل رودخانه های کرخه، کرخه نور ، نیسان و شبکه آبیاری و زهکشی حمیدیه راست، بخشی از اراضی کرخه سفلی به وسعت ۱۵۰۰۰۰ هکتار است. سیستم زهکشی شبکه آبیاری و زهکشی دشت آزادگان از زهکش های درجه یک و دو تشکیل شده است که از طریق زهکش های اصلی EMD و CMD از محدوده طرح خارج شده و به هورالعظیم تخلیه می شوند. زهکش EMD در مجموع سطحی معادل ۵۴۲۰۹ هکتار را زهکشی کرده و عرض کف آن در انتها ۲۸ متر است. زهکش CMD سطح ۸۷۴۸۹ هکتار را تحت پوشش دارد. در حال حاضر با گذشت ۲۰ سال از احداث و بهره برداری زهکش های EMD و CMD، این زهکش ها دستخوش تغییرات بسیاری شده است. با تکمیل شبکه های فرعی در دشت آزادگان ، تخلیه تعدادی از زهکش های درجه یک و دو این شبکه ها به دو زهکش مذکور به صورت ثقلی ممکن نیست . مقاله حاضر به بررسی تغییرات زهکش EMD در محدوده پروژه آبیاری و زهکشی دژ و مشکلات تخلیه زهکش های درجه دو و سه این پروژه و راه حل رفع مشکلات ایجاد شده پرداخته است.

دشت آزادگان، زهکش EMD، زهکش های زیرزمینی